اهداف و آثار ایجاد شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی

آشنایی با؛
اهداف و آثار ایجاد شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی

اشاره:
 سرمایه انسانی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین عوامل در فرآیند توسعه بوده و بخش کشاورزی در حال حاضر با چالش عدم به‌کارگیری بهینه سرمایه انسانی مواجه است و وضعیت بهره‌برداران و کشاورزان چه از نظر میزان سواد و چه از نظر میزان اطلاعات روز به‌گونه‌ای نیست که بتوانند از ظرفیت‌ها و منابع در اختیار حداکثر استفاده را ببرند.
اختلاف عملکرد کشاورزان نمونه در هر سال مؤید این قضیه است که فاصله عمیقی بین حداکثر و حداقل تولید در واحدهای بهره‌برداری وجود دارد و توده وسیعی از بهره‌برداران بخش کشاورزی از دانش و فناوری مناسب برخوردار نیستند.
یکی از راه‌های رفع این نواقص استفاده از خدمات فنی و مهندسی فارغ‌التحصیلان کشاورزی است که عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی هستند و از طریق این سازمان رتبه‌بندی می‌شوند و صلاحیت فنی و علمی آنان مورد تأیید سازمان مزبور قرار می‌گیرد. این گروه می‌توانند در قالب افراد حقیقی و حقوقی و تشکل‌های صنفی مانند دیگر کشورها و دیگر عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و حقوقی کشور خدمات فنی و مشاوره‌ای خصوصی را در بخش کشاورزی راه‌اندازی کنند.
******************************************

شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی
شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی عبارت از ساماندهی یک نظام خدمات فنی و مهندسی غیردولتی با مشارکت دانش‌آموختگان کشاورزی است که با هدف تأمین  نیازهای فنی و اطلاعاتی بهره‌برداران، اصلاح مدیریت مزارع و کاربرد فناوری‌های نوین در عرصه کشاورزی، ایجاد می‌شود.
 چشم‌انداز خدمات مشاوره فنی کشاورزی تدارک نظام غیردولتی و غیرمتمرکز بوده و مأموریت آن ارایه خدمات فنی – مهندسی به‌منظور تحقق اهداف بخش کشاورزی و فراهم کردن زمینه افزایش دسترسی کشاورزان به اطلاعات، دانش و فناوری موردنیاز از طریق یک نظام خصوصی کارآمد، مؤثر و پایدار است.
ایجاد شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی در جامعه روستایی و کشاورزی ایران به‌دلیل حضور محدود کارشناسان دستگاه‌های اجرایی در مناطق روستایی، می‌تواند کارکردهای متنوعی در حوزه خدمات فنی و مهندسی و مشاوره‌ای به کشاورزان در زمینه زراعت، باغبانی، امور دام و شیلات، آب و خاک، مکانیزاسیون، منابع‌طبیعی، بازاریابی، صنایع تبدیلی و تکمیلی و ارتباط با بازارها داشته باشد.
از این رو، در راستای اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه چهارم توسعه و قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مبنی بر واگذاری فعالیت‌های قابل واگذاری به بخش غیردولتی برای کاهش تصدی‌های دولتی، همچنین نظر به گستردگی و تنوع فعالیت‌های کشاورزی و کثرت نسبت بهر‌ه‌برداران کشاورزی به کارشناسان سیستم دولتی و وجود تشکل‌های مختلف در بخش نظیر شرکت‌های تعاونی تولید کشاورزی، شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی، کلینیک‌ها یا آزمایشگاه‌های گیاه‌پزشکی و سایر تشکل‌های موجود و با توجه به وظیفه‌مندی دولت در راستای ایجاد زمینه اشتغال و کارآفرینی برای دانش‌آموختگان بخش کشاورزی، ایجاد سازوکار لازم به‌منظور فراهم آوردن بستر مناسب برای به‌کارگیری آنها در بخش، به‌ویژه در عرصه‌های تولید کشاورزی در قالب شبکه خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی (غیردولتی)، اهمیت و ضرورت دارد.
براساس این، در راستای عملیاتی کردن دستورالعمل استقرار شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی، وزیر وقت جهاد کـشاورزی در نـامـه‌های شـمـاره 6828/020 مـورخ 31/2/1386 و شماره 7044/020 مورخ 9/3/1385، تمام فعالیت‌های تصدی‌گری قابل واگذاری در عرصه کشاورزی (به شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای) را به سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌های سراسر کشور ابلاغ کرد.

اهداف کلی
فراهم کردن زمینه‌های لازم برای استقرار شبکه خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی در بخش کشاورزی.

اهداف اختصاصی
- افزایش پوشش خدمات مشاوره‌ای و فنی کشاورزی برای بهره‌برداران کشاورزی کشور؛
- فراهم کردن زمینه اشتغال بخشی از دانش‌آموختگان بخش کشاورزی در عرصه‌های تولید؛
- ارتقای سطح دانش و مهارت تولیدکنندگان و بهره‌برداران بخش کشاورزی؛
- انتقال یافته‌های علمی و تحقیقاتی به بخش کشاورزی؛
- ارتقای کمی و کیفی بازده تولید در واحدهای بهره‌برداران ؛
- کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و بهبود سطح زندگی کشاورزان؛
- افزایش اثربخشی اعتبارات دولتی؛
- تجاری‌سازی تولید از طریق اصلاح نظام مدیریت تولید؛
- ارتقای بهره‌وری در بخش کشاورزی؛
- جلب مشارکت بخش غیردولتی در انجام فعالیت‌های قابل واگذاری بخش کشاورزی.

مستندهای قانونی
- سیاست‌های اجرایی اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛
- بند «ی» ماده 18 قانون برنامه چهارم توسعه مبنی بر ایجاد انگیزه‌ برای جذب متخصصان توسط تولیدکنندگان و بهره‌برداران به‌منظور گسترش آموزش و ترویج با استفاده از خدمات فنی بخش خصوصی و تعاونی به میزان حداقل 30 درصد تولیدکنندگان و بهره‌برداران؛
- به استناد مواد 102،136،140، 145 و 156 قانون برنامه چهارم توسعه، کاهش تصدی‌گری‌های دولتی و واگذاری امور به بخش غیردولتی از طریق سازوکارهای مناسب پیش‌بینی شده، صورت خواهد گرفت؛
- ماده 2 آیین‌نامه اجرایی ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (مصوبه شماره 31426/ت26977هـ‌ مورخ 1/7/1381 هیأت وزیران).

تعاریف و  مفاهیم
شرکت خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی
ساختاری دارای یک نظام حقوقی مستقل و غیردولتی که به ارایه خدمات فنی و مشاوره‌ای در بخش کشاورزی مبادرت می‌ورزد.
پهنه‌بندی
تعیین حیطه عمل و استقرار متناسب شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی براساس ظرفیت‌های منطقه‌ای و با در نظر گرفتن عوامل مؤثر سطح زیرکشت، تعداد واحدهای دامی و سایر موارد.
خدمات مشاوره‌ای
ارایه هر نوع مشاوره‌، راهنمایی و آموزش در امور فنی، تولیدی، اداری، بازرگانی، مالی و سایر امور مربوط به کشاورزی و همچنین نظارت فنی بر فرآیند تولید در عرصه‌های زراعی، باغی، دامی، منابع‌طبیعی و صنایع وابسته به کشاورزی.
خدمات فنی و مهندسی کشاورزی
تمام خدمات اجرایی در زمینه‌های کشاورزی نظیر گیاه‌پزشکی، مکانیزاسیون کشاورزی، تأمین و توزیع نهاده‌های کشاورزی، خدمات بازرگانی، خدمات مالی و بیمه‌ای و سایر خدمات مرتبط.
شبکه‌ خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی
مجموعه شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی، شرکت‌های تعاونی‌ تولید، شرکت‌های زراعی و سایر تشکل‌های حقوقی مرتبط با بخش کشاورزی که با دارا بودن شرایط موردنیاز، به‌عنوان عضوی از شبکه خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی در عرصه کشاورزی فعال هستند.
عاملان شبکه
تمام دانش‌آموختگان غیردولتی بخش کشاورزی در قالب شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی.
شاخص‌های پهنه‌بندی برای استقرار شبکه ؛
- اساس پهنه‌بندی برای استقرار شبکه، دهستان بر مبنای تقسیمات کشوری وزارت جهادکشاورزی؛
- در حوزه جغرافیایی دهستان در صورت فعالیت دو یا چند شرکت در یک دهستان، تقسیم‌بندی برای محدوده عملیات و فعالیت شرکت‌ها، روستاهای آن دهستان هستند؛
- به‌منظور ایجاد فضای رقابتی بین شرکت‌ها و در راستای تعامل مناسب و ارایه خدمات مطلوب‌تر به کشاورزان و بهره‌برداران پس از سه سال از شروع فعالیت، مرزبندی محدوده جغرافیایی فعالیت شرکت‌ها در محدوده شهرستان حذف خواهد شد.
وظایف شرکت‌ها
- خدمات مشاوره‌ای، آموزشی و ترویجی بخش کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی کشاورزی، خدمات گیاه‌پزشکی، خدمات مکانیزاسیون کشاورزی، خدمات تأمین و توزیع نهاده‌های کشاورزی، خدمات بازرگانی (بازاریابی و بازاررسانی)، خدمات مالی و بیمه‌ای، ایجاد مراکز فروش و سایر خدمات؛
- ارایه مشاوره فنی به بهره‌برداران در زمینه زراعت، باغبانی، امور دام، آب و خاک، مکانیزاسیون، شیلات، منابع‌طبیعی، بازاریابی، بازاررسانی و صنایع تبدیلی؛
- ارایه خدمات بیمه محصولات کشاورزی ؛
- ارایه مشاوره فنی به تشکل‌ها و نهاد‌های غیردولتی؛
- تهیه طرح‌های توسعه منطقه‌ای و محلی؛
- کمک به برنامه‌ریزی اقتصادی کشاورزان؛
- ارایه خدمات نهاده‌ای، ماشین‌آلات، بذر، کود و سم؛
- اجرای طرح‌های فنی و مهندسی در امور کشاورزی و دامپروری؛
- ارایه خدمات آموزشی مهارتی به بهره‌برداران؛
- ایجاد مزارع الگویی در مناطق روستایی؛
- انجام مطالعات اقتصادی، اجتماعی، نیازسنجی و امکان‌سنجی اجرای طرح‌های کشاورزی؛
- ایجاد آموزشگاه‌های آزاد کشاورزی و مراکز تحقیقاتی خصوصی؛
- تولید و توزیع بذر و نهال اصلاح‌شده؛
- کارآفرینی و ایجاد فرصت‌های شغلی؛
- ایجاد سیستم‌های اطلاع‌رسانی در شبکه کشاورزی؛
- بازاریابی، بازاررسانی و صادرات محصولات کشاورزی.منبعwww.spac.ir