مغزهای پرتوان پـول‌های بی‌زبـان

این جمله را هر کدام از ما بارها شنیده‌ایم: «بعضی از مشاغل پولساز است!» حتی گاهی به کنکوری‌ها توصیه می‌شود فلان رشته را بخوانند، زیرا سریع می‌توانند جذب بازار کار شده و حقوق بالایی داشته باشند.

به نظر شما مشاغل مربوط به فناوری اطلاعات چقدر پولساز هستند؟ دستمزد مدیر ارشد امنیت، توسعه‌دهنده اپلیکیشن یا مهندس شبکه چقدر است؟ در این گزارش چند منبع مختلف را زیر و رو کرده‌ایم تا ببینیم مشاغلی که در زیرمجموعه فناوری اطلاعات قرار می‌گیرند، چقدر درآمد دارند.

به طور کلی، شغل‌های مرتبط با فناوری اطلاعات در شرکت‌های مختلف را می‌توان به سه دسته مدیریت ارشد، مدیریت میانی و کارکنان معمولی تقسیم کرد. عناوین شغلی در سطوح بالای مدیریت IT معمولا به شش یا هفت عنوان کلی نظیر «مدیر توسعه سامانه‌ها» یا «مدیر ارشد امنیت» محدود می‌شود. با وجود این هر قدر در هرم مدیریتی به سمت پایین حرکت می‌کنیم، بر تنوع شغل‌های موجود افزوده می‌شود. برای نمونه در مدیریت میانی، با شغل‌هایی نظیر مدیرشبکه، مدیر پروژه، مدیرتوسعه اپلیکیشن، مدیریت پایگاه داده و مدیرعملیات رایانه‌ای روبه‌رو می‌شویم.

همچنین پایین‌ترین سطح از واحدهای مرتبط با IT در شرکت‌ها و سازمان‌ها که عوامل اجرایی را در بردارد نیز تعداد بیشتری از عناوین شغلی را با خود همراه دارد. توسعه‌دهنده اپلیکیشن، مهندس شبکه، تحلیلگر دیتابیس و متخصص رایانش ابری تنها برخی از شغل‌هایی است که در واحدهای مرتبط با IT در سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک تعریف شده است.

وضعیت درآمد IT در شرکت‌ها و سازمان‌ها

هر قدر یک حوزه برای سودآوری یا عملکرد یک سازمان اهمیت بیشتری داشته باشد، درآمد تعریف شده برای کارکنان آن حوزه نیز بالاتر خواهد بود. اگر نگاهی به پردرآمدترین عناوین شغلی در سطوح بالای مدیریتی در حوزه IT در چند سال اخیر بیندازیم، خواهیم دید شغل‌های مرتبط با توسعه محصول و نیز امنیت، بیشترین حقوق و مزایا را به خود اختصاص داده‌اند. بی‌تردید توسعه محصول برای شرکت‌های مختلف یا با هدف کسب درآمد صورت می‌گیرد یا هدف نهایی از آن، کاهش هزینه‌های جاری است. افزون بر این، مقوله امنیت به دلیل نقش مهمی که در تداوم حرکت و رشد پایدار هر سازمانی دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. البته این الگوی کلی در سطوح میانی و پایینی سازمان‌ها نیز صدق می‌کند.

سال 2016 در میان شغل‌های موجود در سلسله مراتب بالاتر مدیریتی در حوزه IT، بیشترین حقوق و مزایای سالانه به مدیر یا معاون توسعه سامانه‌ها اختصاص داشت که با 4.2 رشد نسبت به سال 2015، به حدود 180 هزار دلار ‌رسید. جایگاه دوم نیز با حدود 173 هزار دلار در سال به مدیر یا معاون ارشد اطلاعات اختصاص داشت. در این میان، بیشترین میزان رشد درآمد سالانه به مدیر ارشد امنیت مربوط می‌شد که نسبت به سال 2015 حدود 5.1 درصد رشد داشت و به رقمی بیش از 162 هزار دلار در سال 2016 رسید که بی‌تردید نشان از اهمیت روزافزون مساله امنیت در حوزه IT دارد.

داده کاوی، شغلی پردرآمد

یکی از عناوین شغلی که بویژه در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از شرکت‌ها و حتی نهادهای غیرتجاری قرار گرفته، داده کاوی (Data Mining) است. داده کاوی امکان بررسی و تحلیل حجم زیادی از داده‌های کاربران و استخراج الگوها و مدل‌های معنادار از آن را می‌دهد. بسیاری از شرکت‌ها علاقه زیادی به شناسایی الگوی رفتاری مشتریان خود دارند تا به این ترتیب بتوانند محصول یا خدمتی مطابق خواسته آنها عرضه کرده و به این ترتیب درآمد خود را افزایش دهند. به همین دلیل است که بسیاری از کسب‌وکارها حاضر هستند حقوق و مزایای خوبی به کارشناسان و متخصصان در زمینه داده کاوی بپردازند. متخصصان داده با دریافت سالانه بیش از 116 هزار دلار، یکی از پردرآمدترین عناوین شغلی در حوزه فناوری اطلاعات را به خود اختصاص داده‌اند.

استقبال از ابر

آمار مربوط به متوسط درآمد سالانه شغل‌های مختلف در فناوری اطلاعات نشانگر آن است که کارشناسان رایانش ابری، بیشترین افزایش درآمدی را از سال 2015 تجربه کرده و مدیران آنها پرداختی به این افراد را با افزایش 6.9 درصدی، از مبلغ سالانه حدود 111 هزار دلار به رقم حدود 119 هزار دلار رسانده‌اند. البته اگر استقبال شدیدی را که شرکت‌ها و سازمان‌ها از فناوری رایانش ابری در چند سال اخیر داشته‌اند مد نظر قرار دهیم، این افزایش حقوق و مزایا طبیعی جلوه می‌کند.

تکنیسین‌ها و پشتیبانی فنی؛ کم درآمدترین

یکی از اصولی که در تعیین دستمزد برای کارکنان در هر کسب‌وکاری در نظر گرفته می‌شود، قابلیت جایگزینی نیروی انسانی است؛ به این معنا که هر قدر پیدا کردن جایگزین برای یک پست سازمانی دشوارتر باشد، دستمزد تعریف شده برای آن شغل نیز بالاتر خواهد بود. برای نمونه از آنجا که داده کاوی یک حوزه جدید در علوم رایانه است و تعداد کارشناسان و متخصصان در آن محدود است، دستمزد پرداختی به آنها نیز بالاست. در مقابل، کارشناسانی که به عنوان تکنیسین فنی فناوری یا در بخش پشتیبانی IT شرکت‌ها حضور دارند، کمترین میزان حقوق را دریافت می‌کنند و دلیل آن نیز پایین بودن تخصص و در نتیجه زیاد بودن تعداد متقاضی برای آن شغل است. متوسط دریافتی سالانه این افراد در 2016 به ترتیب حدود 51 و 52 هزار دلار است.

دنیای فریلنسرها

این‌طور نیست که همه کارشناسان حوزه IT در استخدام یک سازمان باشند. برخی تخصص‌ها در حوزه IT به گونه‌ای است که یک کسب و کار به‌صورت موقتی و غیرپیوسته به آن نیاز دارد که برای نمونه می‌توان به برنامه‌نویسی، طراحی اپلیکیشن یا گرافیک دیجیتال اشاره کرد. این دسته از افراد معمولا بازاری مبتنی بر تقاضای مشتریان دارند و به‌صورت پروژه‌ای و قراردادی، سفارش مشتریان خود را انجام می‌دهند.

اما فناوری ارتباطی سبب شده این بخش از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات بتوانند مهارت‌های خود را از طریق فریلنسینگ به انجام برسانند. فریلنسینگ یا همان پیمانکاری از راه دور، این امکان را به کسب و کارها می‌دهد تا سفارش‌های خود را از طریق وبسایت‌های واسطه به افرادی که توانایی انجام آن پروژه‌ها را دارند عرضه کنند.

موسسه بین‌المللی پیونیر که در زمینه بررسی میزان درآمد شغل‌های مختلف فعالیت می‌کند، مدتی پیش نتایج پژوهشی جدید را که در زمینه فریلنسینگ به دست آورده بود ، منتشر کرد. این مطالعه که با مشارکت بیش از 23 هزار نفر از 180 کشور دنیا منتشر شد نشان می‌داد فریلنسرها در هر ساعت به صورت متوسط 21 دلار کسب درآمد می‌کنند. با توجه به متوسط 36 ساعت کار یک فریلنسر در هفته، درآمد سالانه این افراد 39 هزار دلار خواهد شد که بالاتر از درآمد بسیاری از افراد دارای شغل ثابت است.

یکی دیگر از یافته‌های جالب این پژوهش این بود که متوسط دریافتی فریلنسرهای دارای تحصیلات دانشگاهی در هر ساعت معادل 20 دلار و فریلنسرهای دارای دیپلم متوسطه 22 دلار است. این ارقام نشانگر آن است که افراد و شرکت‌ها در انتخاب مجری پروژه‌های دورسپاری خود توجه چندانی به تحصیلات فرد نداشته و در عوض، تجربه و سابقه کاری از اهمیت بیشتری برخوردار است.

حقوق سالانه در گوگل: فقط یک دلار!

با این‌که برخی کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات، حقوق و مزایایی بالا دارند، اما برخی نیز فقط یک دلار آن هم در سال حقوق می‌گیرند!

لری پیج و سرگئی برین، دو نفر از شناخته شده‌ترین فعالان حوزه وب هستند که چنین حقوقی دریافت می‌کنند. این دو سال‌ها پیش و طی دوران دانشجویی، موتور جست‌وجوی گوگل را طراحی کردند و البته به این ترتیب به ثروت و شهرت کلانی دست یافتند. لری پیج سال‌ها مدیریت گوگل را به عهده داشت و اکنون مدیر عامل شرکت آلفابت (که گوگل و شرکت‌هایی دیگر زیرمجموعه آن هستند) است.

هر دوی این افراد هر سال فقط یک دلار حقوق و مزایا دریافت می‌کنند. گفتنی است بخش قابل توجهی از سهام گوگل و آلفابت به این دو تعلق داشته و به این ترتیب سود قابل توجهی از این سهام به دست می‌آورند. ثروت این دو به ترتیب 38 و 37 میلیارد دلار است.

اریک اشمیت نیز یکی دیگر از مدیران ارشد گوگل است که او نیز هر سال فقط یک دلار از گوگل به عنوان حقوق دریافت می‌کند. آقای اشمیت که مهندس نرم‌افزار است و سال‌ها نقش مهمی در هدایت این شرکت داشته، بیش از 11 میلیارد دلار درآمد دارد.

گفتنی است این مبلغ یک دلار در سال فقط به دلیل الزامات قانونی و مالی فعالیت در شرکت تجاری به این افراد تعلق می‌گیرد، وگرنه تردیدی نیست که آنها اصلا نیازی به این یک دلار ناقابل ندارند!

وضعیت در ایران

با این‌که آمار رسمی و دقیقی در مورد میزان متوسط حقوق و درآمد کارشناسان حوزه IT وجود ندارد، اما گفت‌وگو با برخی فعالان این حوزه گویای ارقام جالبی در این خصوص است.

به‌طور کلی، فعالان حوزه IT در ایران (مانند بسیاری دیگر از کشورهای دنیا) به دو دسته استخدامی و آزادکار تقسیم می‌شوند. متوسط پرداختی در شرکت‌ها و سازمان‌ها به این کارشناسان معمولا بین 1.5 تا سه میلیون تومان است که البته به اهمیت شرح وظایف شغلی و نیز عملکرد سازمان بستگی دارد. گفتنی است هر قدر اهمیت فناوری اطلاعات و شاخه‌های مختلف آن در یک سازمان بیشتر باشد، پرداختی شغل‌های مربوط به آن نیز بیشتر خواهد بود. به همین دلیل در مراکزی نظیر بانک‌ها، شرکت‌های فعال در حوزه مخابرات و نیز مراکز حساس و مرتبط با امنیت شهروندان، معمولا میزان پرداختی به کارشناسان فناوری اطلاعات به شکلی طبیعی بیشتر است.

اما کارهای قراردادی نیز از دیگر منابع تامین درآمد برای بسیاری از کارشناسان فناوری اطلاعات است که حوزه‌های گوناگونی از طراحی سایت، برنامه‌نویسی و پشتیبانی از شبکه تا طراحی اپلیکیشن و فروش آنلاین را دربرمی‌گیرد. با وجود این میزان درآمد در چنین مواردی بشدت متغیر است و نمی‌توان هیچ رقم دقیقی را به عنوان میانگین تعیین کرد.

گفتنی است مهارت و توانایی بالای فرد در این حوزه، شناخت خوب از بازار، ارتباط مناسب با مشتریان و تبلیغات هدفمند از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند به درآمد بالای این افراد بینجامند.

صالح سپهری فر

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2616720854013287821