اشتغال امسال تسهیلات محور نیست

ارمغان جوادنیا:جزئیات یک میلیون و ۳۰۰ هزار شغل ایجادشده تا دی‌ماه سال جاری گویای این واقعیت است که بخش مسکن بیشترین و کشاورزی کمترین سهم را در میزان اشتغال داشته‌اند. کارشناسان و مسوولان دولتی اعتقاد دارند سهم ۴۲ درصدی بخش مسکن مربوط به تمام ساخت‌وسازها در کشور بوده است. این در حالی است که در بخش مسکن و ساختمان سرانه ۱۸ میلیون برای اشتغال هر فرد در نظر گرفته شده است.

مرکز تحقیقات وزارت مسکن نیز اعلام کرده ایجاد هر ۵۷ متر زیربنا در بخش مسکن یک شغل جدید محسوب می‌شود. همچنین به گفته مسوولان وزارت مسکن و شهرسازی، با سرمایه‌گذاری بیش از هفت هزار میلیاردی بانک‌ها در بخش مسکن و آورده‌ افراد ۹ هزار میلیارد تومان سرمایه بخش مسکن است و با توجه به سرانه این بخش نزدیک به ۵۴۰ هزار شغل در این بخش بوده است. طبق آمارهای موجود میانگین سرانه در بخش صنایع کوچک و کارگاه‌‌های متوسط ۳۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است اما این در حالی است که سرانه ایجاد اشتغال در فناوری‌های نوین و پیشرفته نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد دارد که البته اشتغال ایجادشده از این طریق کم است. در همین حال در بخش پتروشیمی هر ۱۵۰ میلیون تومان یک شغل ایجاد می‌کند که به نظر می‌رسد بخش‌های صنایع مادر را باید از این موضوع جدا حساب کرد. همچنین به عقیده کارشناسان اشتغال، در بخش خدمات سرانه اشتغال نزدیک به ۱۴میلیون تومان است و در بخش کشاورزی سرانه اشتغال ۲۵میلیون تومان در نظر گرفته شده است. با توجه به این گفته‌ها کارشناسان و نمایندگان در گفت‌وگو با فرهیختگان عنوان می‌کنند ایجاد اشتغال در کشور نیاز به سرمایه‌گذاری هنگفتی دارد؛ امری که در دستورکار دولت برای سال آینده قرار گرفته و دولت بنا دارد خیز بلندی برای مهار بیکاری در سال ۹۰ بردارد. در این میان ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیش از هر‌مساله دیگری اهمیت دارد و باید مورد توجه مسوولان قرار گیرد.
ایجاد یک میلیون و ۱۰۰ هزار شغل تا پایان سال
اشتغال و بیکاری در کشورهای دنیا در میان اقتصاددان‌ها به‌عنوان یک شاخص کلان اقتصادی محسوب می‌شود. در ایران اشتغال کامل و تعادل بازار کار در افق سال ۱۴۰۴ به‌عنوان یکی از اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ‌ساله تعیین شده است و طبق قانون برنامه پنجم توسعه، تقلیل نرخ بیکاری به هفت درصد در سال ۱۳۹۴ از الزامات تحقق چنین هدفی خواهد بود و این در حالی است که بازار کار ایران در چند دهه گذشته مستمرا با عدم تعادل مواجه بوده است. براین اساس با توجه به اینکه هیچ‌گاه در برنامه‌های توسعه کشور طی چهار برنامه‌ اول نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال به تعادل نرسید دولت دهم طی سال جاری برای بهبود وضعیت اشتغال و کاهش نرخ بیکاری ایجاد یک میلیون و ۱۰۰ هزار شغل را تا پایان سال جاری در کشور پیش‌بینی کرد با توجه به همت همه مسوولان استانی و ملی و نیز برنامه‌ریزی‌های مختلف در مباحث اقتصادی در حال حاضر به گفته مسوولان دولتی اشتغال فراتر از هدف‌گذاری برنامه‌ریزی‌شده یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل ایجادشده است اما تاکنون جزئیات کامل آن مشخص نشده است. تا پایان آذرماه از محل ایجاد یک میلیون و ۳۰۰ هزار شغل نزدیک به ۴۲ درصد اشتغال مربوط به بخش مسکن و حدود ۹ درصد مربوط به بخش کشاورزی و همچنین بخش صنعت و معدن که شامل برنامه‌های اشتغال دستگا‌ه‌هایی مانند ارتباطات و فناوری، نیرو، ‌نفت، ‌پتروشیمی است سهم ۱۷ درصدی دارد و نیز سهم بخش خدمات ۳۲ درصد است که شامل بخش‌ بازرگانی، صندوق مهر امام رضا، کمیته امداد، وزارت کار، میراث فرهنگی، وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی و وزارت کشور (فرمانداری‌ها) می‌شود.
براین اساس به گفته مسوولان وزارت کار و امور اجتماعی که عنوان می‌کنند اشتغالی که امسال ایجاد شد تسهیلات محور نیست و براساس پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های خالی استان‌ها استفاده شده است و میانگین سرانه اشتغال ایجادشده ۲۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
براین اساس، سوالی که در رابطه با ایجاد اشتغال بخش کشاورزی باتوجه به سرانه آن مطرح می‌شود سهم ۹ درصدی این بخش است که به عقیده صاحب‌نظران دولت باید توجه ویژه به این بخش شود تا بتواند ضریب فزاینده مهاجرت از روستا به شهر را معکوس کند و باید در نظر داشت که این بخش به‌عنوان پایه رشد و توسعه بسیاری از صنایع خدماتی محسوب می‌شود. مسوولان دولتی علت کم بودن سهم اشتغال از بخش کشاورزی را به دلیل خشکسالی‌های سال‌های اخیر می‌دانند و همچنین معتقدند در این بخش تثبیت اشتغال صورت گرفته است و علاوه‌بر آن نیز ۹ درصد اشتغال ایجاد شده است. به نظر می‌رسد پرونده ایجاد اشتغال طبق اظهارات چند روز گذشته رئیس‌جمهور درنهایت با ایجاد یک میلیون و ۸۰۰ هزار شغل بسته شود اما برنامه‌ریزی از سال آینده باید به‌گونه‌ای انجام شود که بتوان برای اولین بار پس از گذشت ۲۰ سال نرخ بیکاری در برنامه پنجم محقق شود. براین اساس رئیس‌جمهور طی روزهای اخیر در نطق تلویزیونی خود یکی از مهم‌ترین برنامه‌های آینده دولت را ایجاد اشتغال دانست و گفت: ورود نیروی انسانی در سال‌های اخیر بیشترین میزان در تاریخ ایران دارد و دولت همه توان خود را بسیج کرده که اشتغال ایجاد کند و امسال نیز تاکنون این میزان از مرز یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل گذشته است. وی درخصوص برنامه دولت برای ایجاد اشتغال در سال آینده عنوان می‌کند: باید سالیانه دو میلیون و ۴۰۰ هزار شغل ایجاد کنیم، هم‌اکنون دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در انتظار شغل هستند و یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر تا سال ۹۲ به این میزان اضافه می‌شوند اما از سال ۹۲ میزان فعلی افت می‌کند، لذا اگر بخواهیم این مساله را حل کنیم باید سالیانه دو میلیون و ۴۰۰ هزار شغل ایجاد کنیم. رئیس‌جمهور وعده داده است تا ابتدای سال ۹۲ نرخ بیکاری هفت درصد در برنامه پنجم توسعه با میزان شغلی که از سال آینده ایجاد خواهد شد به سه یا چهار درصد می‌رسد و برای تحقق این موضوع برنامه‌ریزی و پیش‌بینی از منابع صندوق توسعه ملی استفاده خواهد شد که منابع آن تا پایان سال آینده به بیش از ۳۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
ضرورت سرمایه‌گذاری در بخش تولید
مهدی تقوی اقتصاددان در گفت‌وگو با فرهیختگان، سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و دولتی را لازمه ایجاد اشتغال در کشور دانست و افزود: برای ایجاد اشتغال در کشور باید کار ایجاد شود و برای تحقق این امر چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری در بخش‌های دولتی و خصوصی نیست.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بخش تولید باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد، افزود: هرچه ماشین‌آلات مستهلک‌تر شوند، توان تولید به مراتب کاهش می‌یابد، بنابراین لازم است سرمایه‌گذاری در این بخش افزایش یابد تا شاهد افزیش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری باشیم.
وی افزود: علاوه‌بر این باید برای اشتغال جمعیت جوان کشور به‌ویژه ۱۸ سال به بالا سرمایه‌گذاری‌‌های بیشتری صورت گیرد تا این گروه نیز وارد بازار کار شوند و از این طریق جمعیت بیکار کشور کاهش یابد.
تقوی اضافه کرد: هدف دولت ایجاد اشتغال در کشور است حال اگر به اهداف برنامه دست پیدا کند و بتواند برای نیروهای بیکار جامعه شغل ایجاد کند، شاهد تحولات مثبتی در کشور خواهیم بود.
وی کاهش نرخ بیکاری را منوط به سرمایه‌گذاری‌‌های بیشتر دانست و تصریح کرد: برای ایجاد اشتغال باید سرمایه‌گذاری مولد صورت گیرد و بنگاه‌ها باید نیروی کار بیشتری استخدام کنند.
فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در اولویت اشتغال
عبدالرضا ترابی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با فرهیختگان، وضعیت اشتغال را از مهم‌ترین مشکلات اصلی کشور عنوان کرد و گفت: البته نرخ بیکاری در سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده است اما باید برای رفع مشکلات اشتغال در کشور تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شود.
وی افزود: آنچه امروز به‌عنوان شغل تلقی می‌شود و به‌عنوان شغل پایدار محسوب می‌گردد، اختصاص به کارمندان شاغل دارد که حقوق‌بگیرند و افرادی که چهار ساعت در روز یا دو روز در هفته کار کنند، شاغل محسوب نمی‌شوند. هرچند که براساس مصوبه سازمان جهانی کار افرادی که چهار ساعت در روز کار کنند شاغل به حساب می‌آیند اما در کشور ایران این افراد شاغل محسوب نمی‌شوند.
وی افزود: اگر مسوولان و دولت در بخش کشاورزی سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند نه‌تنها شاهد بهبود در وضعیت اقتصاد خواهیم بود که اشتغال نیز رشد خواهد کرد. وی با اشاره به اینکه در برخی استان‌ها مثل یزد و آذربایجان نرخ بیکاری کمتر و در برخی دیگر مثل لرستان نرخ بیکاری بیشتر است، افزود: اگر دولت با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که داشته عمل کند، می‌توان شاهد اتفاقات مثبتی در حوزه اشتغال کشور بود.
وی درخصوص شغل‌های ایجادشده در کشور نیز اظهار داشت: بخشی از شغل‌های ایجادشده در کشور اختصاص به بنگاه‌های زودبازده دارد و برخی دیگر مربوط به تعاونی است و بخش اعظم آن به بخش مسکن اختصاص دارد.
وی گفت: اگر در بخش تعاونی سرمایه‌گذاری بیشتری انجام شود، می‌توان امیدوار بود که آمار اشتغال افزایش و نرخ بیکاری کاهش پیدا کند.
وی افزود: همچنین با توجه به رشد فزاینده فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در سال‌های اخیر باید دولت بیشتر به فکر ایجاد اشتغال برای این گروه باشد و بعد برای اشتغال افراد دیگر برنامه‌ریزی داشته باشد.
وی با بیان اینکه بیشتر شغل‌های ایجادشده در بخش کارگری و کارخانه‌های صنعتی بوده، تصریح کرد: در بخش کارخانه‌های صنعتی شغل‌های ایجادشده چندان باثبات نیست چراکه فرد در این کارخانه‌ها مشغول به کار شدند و سه ماه بعد اخراج می‌شود. بنابراین برای ایجاد اشتغال در کشور باید بخش کارآفرینی و فنی حرفه‌ای را تقویت کرد.
وی با تاکید بر اینکه در بخش کشاورزی و صنایع وابسته می‌توان شغل بیشتری ایجاد کرد، گفت: در بخش آبزیان، دامپروری، طیور و... نیز می‌توان شاهد اتفاقات خوبی بود و نرخ بیکاری را با ایجاد اشتغال در این بخش‌ها کاهش داد.
وی مسکن مهر را در ایجاد اشتغال موثر دانست و تصریح کرد: البته اشتغال ایجاد شده در بخش مسکن مهر بیشتر در بخش کارگری و فنی بوده است و توانسته اتفاقات خوبی رقم بزند. اما مشکل اصلی کشور ما در بخش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که بیشتر باید مورد توجه دولت قرار گیرد.

منبع خبر

http://www.farheekhtegan.ir/content/view/21137/32/