معرفی دانشگاه امام صادق علیه السلام

دانشگاه امام صادق دانشگاهی در رشته‌های علوم انسانی است که سیستم آموزشی و برنامه درسی آن ترکیبی از علوم جدید و علوم حوزوی است. دانشگاهی غیردولتی است و از وجوهات و کمک های خیریه و همچنین از سرمایه گذاری های شرکت "جامعه الصادق" و کارخانه های نساجی جامعه و داروسازی حیان و پاساژ نور و میلاد نور تهران اداره می‌شود. این دانشگاه زیرمجموعه «جامعه الصادق» است که به صورت نیمه متمرکز (ابتدا آزمون سراسری، سپس مصاحبه و گزینش) دانشجو می‌پذیرد. این دانشگاه ابتدا کاملا مستقل و تابع مقررات وزارت علوم نبوده است از سال ۱۳۷۲ دانشگاه از برگزاری کنکور سراسری مستقل ویژه این دانشگاه منع شده است. و دانشجویان خود را از کنکور سراسری و با مصاحبه و تحقیقات محلی گزینش می کند. این دانشگاه قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ شعبه مدیریت دانشگاه هاروارد آمریکا بوده است[۲]

دانشجویان پسر در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته و دانشجویان دختر در مقطع کارشناسی پذیرش می‌شوند. در این دانشگاه دانشجویان پسر و دختر به صورت جدا از هم و در دو مکان مجزا تحصیل می‌کنند.

ریاست دانشگاه هم اکنون بر عهده آیت الله مهدوی کنی است و اعضای هیئت امنای دانشگاه آقایان :محمد رضا مهدوی کنی ، سید علی خامنه ای ، محمد امامی کاشانی و ابراهیم امینی هستند .مطابق با اساسنامه اولیه دانشگاه، حسینعلی منتظری، عضویت هیئت امناء این دانشگاه را برعهده داشت اما پس از ماجرای خلع وی از جانشینی رهبر انقلاب اسلامی |رهبری جمهوری اسلامی، عضویت وی نیز ملغی گردید، همچنین دیگر عضو هیئت امنای این دانشگاه علی مشکینی بوده است که در سال 1387 وفات نموده است.
دانشگاه امام صادق هدف خود را تعلیم و تربیت دانش‌آموختگانی با توانایی علمی بالا در یکی از رشته‌های نوین دانشگاهی همراه با دانش دینی قرار داده‌است تا جریان تولید علم دینی و مرجعیت علمی کشور را رقم بزنند یا در سطوح پایین تر هدف دوم این دانشگاه این است که دانش آموختگان خود را برای پذیرش سمت‌های اصلی و کلیدی حکومت جمهوری اسلامی مهیا کند.

پیشینه

دانشگاه امام صادق نخستین دانشگاهی است که پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران و در دوره انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۱ شروع به کار کرد.
بنای نخستین این موسسه متعلق به دوران پهلوی، و در جایی که پیش از انقلاب به دانشگاه هاروارد تعلق داشت قرار دارد که پیش از انقلاب در آن رشته مدیریت با نظارت این دانشگاه آمریکایی تدریس می‌شدو «مرکز مطالعات مدیریت ایران» نام داشت.^[۱]

ایده تاسیس

قبل انقلاب در حکومت پهلوی، ایده تشکیل یک دانشگاه اسلامی در مباحثه‌های روحانیونی چون آیت الله مطهری،آیت الله دکتر بهشتی ، آیت الله دکتر باهنر، آیت الله مهدوی کنی و آیت الله طالقانی و دیگران شکل گرفت.^[۲] که بعد از انقلاب زمینه انجام این اندیشه هموار گشت تا نهایتا در سال 1361 و در حین اجرای انقلاب فرهنگی تاسیس شد.

رشته‌های تحصیلی (پردیس برادران)

این دانشگاه دارای ۶ دانشکده به شرح زیر می‌باشد:

1. دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق
2. دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق
3. دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق
4. دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق
5. دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق
6. دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق

• رشته‌های تحصیلی پردیس خواهران
• دانشکده معارف اسلامی وعلوم تربیتی
• دانشکده الهیات و معارف اسلامی
• دانشکده معارف اسلامی و حقوق

گزینش

از ویژگی‌های منحصر به فرد این دانشگاه شیوه گزینش داوطلبان تحصیل در این دانشگاه است. پس از عبور از مرحله آزمون کتبی که از راه کنکور سراسری صورت می‌پذیرد، واحد گزینش دانشگاه با توجه به معیارهای دینی، اخلاقی و سیاسی اقدام به گزینش دانشجویان می‌نماید. این مرحله از گزینش، علاوه بر مصاحبه حضوری، شامل تحقیق میدانی از محل سکونت داوطلب و بررسی سوابق سیاسی،فرهنگی و اجتماعی وی نیز می‌شود.

به طور کلی گزینش دانشگاه،سه معیار را در پذیرش دانشجو لحاظ می کند:

1.معیار علمی:دانشجویانی توفیق حضور در مرحله مصاحبه را می یابند که یا معدل کتبی سال سوم دبیرستانشان بالای 18 باشد.و یا در آزمون کنکور سراسری رتبه نسبتاً عالی کسب کنند.

2.معیار مصاحبه : دانشجویانی که معیار علمی را داشته ، به مصاحبه حضوری در دانشگاه دعوت می شوند،در این مرحله از گزینش ؛توان علمی(زبان عربی و انگلیسی و دروس عمومی)،اطلاعات دینی و اطلاعات سیاسی داوطلب سنجیده می شود.

3.معیار تحقیقات محلی : پرونده داوطلب،پس از کسب نمره قبولی در مصاحبه،وارد جریان تحقیقات محلی می شود.

که پس از بررسی این سه معیار ،یک نمره کلی به هر داوطلب تعلق می گیرد که آن نمره ، ملاک گزینش قرار خواهد گرفت.

ویژگی‌ها

از همان بدو تأسیس بخش قابل توجهی از مجموعه دروس کلیه رشته‌های دانشگاه به دروس حوزوی و معارف اسلامی اختصاص یافت. این بدین معنا است که کلیه دانشجویان این دانشگاه علاوه بر دروس تخصصی رشته‌های خود، درس‌هایی همچون قواعد عربی،فقه، اصول فقه، تدبر و تفسیردر قرآن کریم، فلسفه ، اخلاق ، اندیشه اسلامی(با محوریت کتب شهیدمطهری) و ... را نیز می خوانند.
البته باید توجه داشت که وجود این واحدها، باعث کاهش دروس تخصصی رشته‌های دانشگاه نشده است بلکه با توجه به این مسأله، در مجموع حجم دروس تدریس شده در دانشگاه به طور معمول حدود هشتاد واحد از رشته‌های مشابه در دیگر دانشگاه‌ها بیشتر است.

بر این اساس تمام رشته‌های این دانشگاه دارای رویکرد تلفیقی میان‌رشته‌ای(Interdisciplinary) هستند که در آنها تلاش می‌شود میان معارف اسلامی و یک دانش تخصصی در حوزه علوم انسانی تلفیق صورت پذیرد.
دانشجویان دانشگاه امام صادق با مطالعه تعداد بیشتری واحد درسی در دو حوزه معارف اسلامی و رشته تخصصی به نحو تلفیقی آموزش می‌بینند. لذا نام تمامی رشته‌های دانشگاه با عنوان «معارف اسلامی» آغاز می‌شود: «معارف اسلامی و اقتصاد»، «معارف اسلامی و مدیریت»، «معارف اسلامی و حقوق» و ....

این نوع طراحی رشته‌ها با این هدف صورت پذیرفته است که دانش‌آموختگان این رشته‌ها نهایتا افرادی باشند که با استفاده از علوم روز و زبان جدید و با آگاهی از مبانی معارف دینی در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی گام بردارند و با عرضه پرسش‌های جدید بشر به متون و زیربناهای دینی، پاسخ‌هایی درخور بیابند.

دانشجویان این دانشگاه در کنار مباحث علمی ملزم به مطالعه جدی و فراگیری دو زبان (عربی به اضافه یکی از زبان‌های انگلیسی یا فرانسوی) در طول ۴ سال اول تحصیل خود هستند.

همچنین تمامی دانشجویان حداقل 2 ترم، به یادگیری درس مکالمه عربی می پردازند.(در این بین رشته های معارف اسلامی و مدیریت،معارف اسلامی و اقتصاد،معارف اسلامی و حقوق به مدت 2 ترم،دانشجویان رشته الهیات به مدت 4 ترم،و دانشجویان رشته های معارف اسلامی و علوم سیاسی و معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات به مدت 7 ترم به یادگیری دروس مرتبط با مکالمه عربی می پردازند.)

ریاست دانشگاه آیت الله محمدرضا مهدوی کنی از مهمترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی و رئیس مجلس خبرگان رهبری, دبیرکل جامعه روحانیت مبارز است و واحدهای درسی «اخلاق اسلامی» تمام دانشجویان و برخی دروس تخصصی رشته الهیات را تدریس می‌کند.
این دانشگاه تعهدی از بابت ارائه شغل مناسب به دانشجویانش نمی‌دهد، گرچه به علت غیرانتفاعی بودن دانشگاه و در عین حال نگرفتن شهریه از دانشجویان، در صورت صلاحدید دانشگاه، فارغ‌التحصیلان ملزم به پذیرش شغل پیشنهادی دانشگاه خواهند بود.

نمره کامل در این دانشگاه 20 می باشد و دانشجویان بر اساس صفر تا بیست و با الگوی خاص نمره دهی ارزشیابی می شوند.همچنین در صورتی که معدل دانشجویان در نیم سال تحصیلی(ترم)12 شود ملزم به پرداخت جریمه و هزینه ترم تحصیلی هستند. مقررات آموزشی و انضباطی در این دانشگاه به صورت بسیار جدی ، دقیق و سختگیرانه اجرا شده مثلا غیبت بیشتر از 3 جلسه در ترم(16 هفته) اصلا مجاز نیست و دانشجویی که بیشتر از حد مجاز غیبت کند از شرکت در امتحان پایان ترم محروم شده و نمره صفر دریافت می کند. این بدین معنی است که برای جلوگیری از افت معدل حتی به وی اجازه نمی دهند که درسش را حذف کند.و یا در طول هر ترم اساتید دروس ملزم به برگزاری امتحانات میان ترم بوده و یک هفته در طول ترم با تعطیلی کلاس ها امتحانات میان ترم برگزار می گردد. همچنین اساتید موظفند که نمره ای را مستند به فعالیت های کلاسی طول ترم دانشجو به واحد آموزش اعلام دارند تا در نمره نهایی دانشجو اثر داده شود. مجموع هفته های آموزشی با احتساب امتحانات میان ترم و پایان ترم و هفته فرجه مطالعاتی ( در صوتی که مسوولین دانشگاه آن را در برنامه آموزشی پیش بینی کنند)به 19 هفته برای هر ترم می رسد.
محل تحصیل آقایان و بانوان در این دانشگاه کاملا مجزا و متفاوت است.همسر ریاست دانشگاه ریاست پردیس خواهران این دانشگاه را بر عهده دارد.در پردیس خواهران به جز چند نفر باغبان و نیروی تاسیسات هیچ مردی وجود ندارد و حتی اساتید مرد در این دانشگاه به خدمت گرفته نمی شوند.
از لحاظ اساتید می توان گفت این دانشگاه از غالب اساتید سرشناس رشته های موجود در دانشگاه استفاده کرده و مجموع سطح اساتید واحد آقایان دانشگاه بسیار بالاست ولی به طور کلی سطح علمی پردیس آقایان بهتر از خانم هااست و پردیس بانوان دانشگاه سطح علمی پایین تری نسبت به پردیس آقایان دارد .
دانش آموختگان مرداز امتیاز کارشناسی ارشد بصورت پیوسته در تمام رشته ها برخوردارند که با یک آزمون داخلی از مقطع کارشناسی به ارشد وارد میشوند.خانم ها ولی از چنین امکانی برخوردار نیستند.
در این دانشگاه برخلاف عرف دیگر دانشگاه های کشور جهت سکونت دانشجویان در اقامتگاه ها از دانشجویان هزینه ای دریافت نمی شود و استفاده از آن رایگان است. همچنین در این دانشگاه به دلیل حجم زیاد دروس به همه ی دانشجویان حتی دانشجویان بومی (تهرانی) اقامتگاه تعلق میگیرد تا از اتلاف وقت آنان جهت رفت و آمدهای غیر ضروری جلوگیری شود.

اهداف

در ابتدا هدف از تاسیس دانشگاه امام صادق ، تربیت اشخاص متخصص و متعهد برای حل مسائل مبتلا به کشور پس از انقلاب اسلامی بود.اما پس از غدیر سال 1384 و ملاقات خصوصی مسئولین ، اساتید و دانشجویان دانشگاه با رهبر جمهوری اسلامی و تاکید وی بر اینکه وظیفه این دانشگاه تولید علم دینی است ،اهداف دانشگاه تغییر محسوسی کرد،تا جایی که شعار تربیت اسلامی و مرجعیت علمی به عنوان شعار رسمی دانشگاه انتخاب شد.

دیدار غدیر 1384

دانشجویان،اساتید،مسئولان و کارکنان دانشگاه در غدیر سال 1384 با رهبر انقلاب آیت الله خامنه ای دیدار داشتند.

در این دیدار آیت الله خامنه ای ضمن تعریف و تمجید از جایگاه دانشگاه امام صادق در بین دانشگاه های کشور،دو هدف را برای دانشگاه ترسیم نمودند: تربیت اسلامی و مرجعیت علمی.[[۳]]

برخی از سخنان آیت الله خامنه ای در دیدار سال 1384 : + « دانشگاه امام صادق یک پدیده ممتاز است؛ صرفاً یک دانشگاه مثل بقیه دانشگاه‌ها نیست که فقط می‌خواهند دانشجو و عالم تربیت کنند؛ این هم هست؛ منتها علاوه بر این، می‌خواهد از همه جهت، یک الگوی دانشگاه اسلامی باشد؛» + «ما تلفیق بین علوم انسانی غربی و علوم انسانی اسلامی، اگر به معنای مجذوب شدن، دلباخته شدن، مغلوب شدن و جوّ زده شدن در مقابل آن علوم نباشد، قبول داریم و اشکال ندارد.»

+ «راجع به مسؤولیت‌های آینده شما، خروجی دانشگاه امام صادق، ایده‌آلش فقط نباید این باشد که حالا بیرون بیاید، فرض کنید اگر در فلان رشته، درس خوانده برود وکیل بشود یا محضردار بشود و یا برود کارمند فلان دستگاه وزارتی دولتی بشود؛ من موافقم که جوان‌های خوب در ارکان تشکیلات اجرایی کشور حضور داشته باشند؛ اما این برای خروجی دانشگاه امام صادق ایده‌آل نیست »

+ «شما باید در علم، یک حرکتی به وجود آورید؛ باید در دنیای دانش‌آموزی و پیشرفت علم و بنای علمی کشور، یک تحرّکی به وجود آورید؛ این است آن رسالت اصلی شما »

+ « کاری کنید که دانشگاه امام صادق، نه فقط در مقایسه با فلان دانشگاه دیگری که در تهران یا شهرستان هست، یک رتبه جلوتری به دست آورد؛ بلکه این دانشگاه مرجع تحقیقات مراکز علمی و دانشگاه‌های دنیا بشود »

کانون‌های دانشجویی فعال

بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق در سال ۱۳۶۸ با فرمان آیت‌الله خمینی مبنی بر تاسیس بسیج دانشجویی به عنوان نخستین بسیج دانشجویی کشور تاسیس شد. هسته اولیه بسیج را دانشجویانی تشکیل می‌دادند که از جنگ برگشته و دور هم گرد آمده بودند.

با گذشت بیش از بیست سال از تاسیس بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق، این حوزه با دارا بودن واحدهای سیاسی، طرح و برنامه، فرهنگی، روابط عمومی، سازماندهی و عملیات، پژوهش و نشر، نیروی انسانی و هیئت میثاق با شهدا و همچنین معاونت‌های اردویی، اجرایی، قرآن و عترت، پایگاه ولی عصر و نیز نشریات «حیات»، «عبور» و «خانه ما» ،«فتح» ،«دیدبان» ،«حیات خلوت» ،«نباء» و... به عنوان فعال ترین مجموعه بسیج دانشجویی کشور شناخته می‌شود. در زیر گفتاری از فعالیت‌های واحدهای سیاسی، فرهنگی، پژوهش و نشر، روابط عمومی، سازماندهی و عملیات و نیز هیئت میثاق با شهدا ارائه می‌گردد.

واحد سیاسی

واحد سیاسی متشکل از کمیته‌های؛ کمیته سیاست داخلی، سیاست خارجی، امام و رهبری، اقتصاد سیاسی، نفت و گاز، آموزش، جهان اسلام و اطلاع رسانی می‌باشد. این واحد به صورت دائم با تشکل‌ها و فعالان دانشجویی هم سو در ارتباط است. از سوی دیگر در مواقع ضروری و حساس در حوزه رویدادهای داخلی و خارجی با کارگروه‌های تخصصی برای پیگیری مسایل حساس جهان خصوصاً جهان اسلام توانسته کارنامه‌ای از خود به جای بگذارد که نمونه‌های آن در مسئله هسته‌ای، جنگ ۲۲ روزه غزه و نیز موج انقلاب‌های عربی (قرارگاه خالد اسلامبولی) نمایان گشته‌است.

واحد فرهنگی

واحد فرهنگی، با دارا بودن تجربه چندین ساله در تولید نشریات داخلی شامل بخش‌های زیر می‌باشد.

• الف) بخش رسانه که سعی بر افزایش توان فنی و محتوایی دانشجویان در عرصه مستند سازی و نیز نقد و رصد تولیدات سینمایی است.
• ب) بخش نشریات چاپی و مجازی با رویکرد ارتقای توان دانشجویان جهت افزایش کمی و کیفی تولیدات فرهنگی در عرصه نویسندگی و ارائه دست آوردها در سایت و نشریه واحد.
• ج) بخش عقیدتی با رویکرد ترویج اندیشه‌های اسلام و انقلاب اسلامی از راه انتخاب و آموزش آموزگاران از میان دانشجویان جهت برگزاری جلسات هم اندیشی در خارج از فضای دانشگاه.
• د) بخش تربیتی با رویکرد راهبری علمی اخلاقی دانشجویان از راه ایجاد فضای ارتباط میان استادان و دانشجویان موفق با سایر دانشجویان.
• ه) واحد امر به معروف و نهی از منکر با رویکرد ترویج این فرهنگ اسلامی.

واحد پژوهش و نشر

در ساختار تشکیلاتی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق این امر بر عهده پژوهش و نشر می‌باشد. در راستای هدف یاد شده دو امر مهم چشم انداز حرکت این واحد را مشخص می‌کند که عبارت است از تلاش برای تحقق تمدن اسلامی - ایرانی و ترسیم علم دینی در حوزه علوم انسانی!

این واحد از چهار بخش تشکیل شده است.

1. بخش آموزش،
2. پژوهش،
3. پایگاه‌های علمی و ارتباطات.

قسمت آموزشی با برگزاری دوره‌ها و کلاسهای گوناگون (شامل دوره تربیتی آموزشی والعصر با موضوع غرب شناسی، مهدویت، انقلاب اسلامی و...) آموزشهای لازم را ارائه می‌دهد.

قسمت پایگاه‌های علمی برای محقق کردن هدف دوم یعنی تولید علم دینی در حیطه علوم انسانی مشغول به فعالیت در رشته‌های تخصصی خود می‌باشد. قسمت پژوهش‌های واحد نیز فعالیت‌های پروژه‌های علمی بسیج را در راستای سخنان رهبری بر عهده دارد. قسمت ارتباطات با دو رویکرد مستندسازی و نشر محتوای تولید شده توسط سایر بخش‌ها و همچنین برقراری ارتباطات مجازی و غیرمجازی با سایر مراکز علمی و دانشگاهی کشور فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهد.

واحد روابط عمومی

ایجاد ارتباط، پیوند و تعامل با بدنه بسیج دانشجویی کشور به عنوان یک حلقه ارتباطی و توزیع محتوا و تولیدات در سطح دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی و علمی کشور از وظایف و اهداف تشکیل واحد روابط عمومی به شمار می‌آید.

همچنین این واحد بر مبنای دستور آیت‌الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های مقاوت در جهان و شکل گیری بسیج جهانی اسلام؛ به دنبال ایجاد پیوند و ارتباط با مراکز دانشگاهی در سطح جهان اسلام است.

واحد روابط عمومی بدین منظور با ایجاد «شبکه دانشجویی انقلاب اسلامی» و راه اندازی سایت «بسیجی سو» در صدد دستیابی به اهداف یاد شده می‌باشد.

از دیگر سخنرانان جلسات هفتگی هیئت می‌توان به جاودان، امجد، مصطفوی، احمد خاتمی، پناهیان، میرباقری، نقویان، ادیب یزدی، ثمری، سرلک، میرلوحی، سعدی، عالی، مهدوی بیات و... اشاره کرد.

اکنون مراسم‌های دهه نخست محرم هر سال به طور ثابت با سخنرانی علیرضا پناهیان و مراسم فاطمیه نیز به مدت ۳ شب برگزار می‌شود.

دانش آموختگان سرشناس

1. حجت الله ایوبی (رئیس سازمان سینمایی)
2. ناصر باهنر(مدیر عامل بنیاد فرهنگی رفاه)
3. حسام الدین آشنا ( مشاور فرهنگی رئیس جمهور)
4. عبدالله رمضانزاده (قائم مقام دبیرکل جبهه مشارکت ایران اسلامی،استاندار کردستان،مدیر کل سیاسی وزارت کشور،رئیس اداره طرح و برنامه وزارت کشور)
5. روح الله احمدزاده کرمانی (استاندار سابق فارس،رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران)
6. کاظم جلالی (نماینده مجلس شورای اسلامی)
7. سید محمد حسینی (وزیر) (وزیر ارشاد اسبق)
8. سعید جلیلی(دبیر شورای عالی امنیت ملی)
9. عباس مقتدایی خوراسگانی (نماینده مجلس شورای اسلامی)
10. مصطفی کواکبیان(نماینده سابق مجلس شورای اسلامی)
11. علی باقری کنی (معاون بین الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی)
12. علی صالح آبادی (رئیس سازمان بورس اوراق بهادار)
13. خسرو تهرانی
14. سید محمد طباطبایی (رایزن فرهنگی ایران در فرانسه)
15. سید جلال دهقانی فیروزآبادی (معاون مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران)
16. غلامرضا خواجه سروی (معاون فرهنگی وزارت علوم اشاره کرد.)
17. مهرزاد دانش (منتقد سینما)
18. فریدالدین حدادعادل (فرزند غلامعلی حداد عادل و مدیردبیرستان فرهنگ)
19. سیدمحمد موسوی (مدیرکل دفتر امور صادرات و روابط بین الملل وزارت صنایع و معادن )

تشکل های غیر دانشجویی دانشگاه

کانون دانش آموختگان صادق

کانون دانش آموختگان صادق اولین تشکل غیر دانشجویی وابسته به دانشگاه امام صادق است . این کانون با مجوز رسمی از نهاد های دولتی و درجهت پیش برد اهداف فرهنگی تاسیس شد . درحال حاضر هسته مرکزی کانون در شهر اصفهان و به همت جمعی از فارغ التحصیلان این دانشگاه و جمعی از فارغ التحصیلان موسسه آموزشی رسول صادق وابسته به دانشگاه امام صادق تشکیل گردیده است .