صندوق بیمه کشاورزی مفتخر است در بیست و نهمین سالگشت تأسیس نظام بیمه کشاورزی ایران با 151 مورد بیمه‌ای نزدیک به یک میلیون و 800 هزار نفر از تولیدکنندگان بخش کشاورزی سراسر کشور را تحت حمایت‌های خود قرار دهد.
یادداشت-صفرپور طاهر مدیرعامل صندوق بیمه محصولات کشاورزی
یکی از ویژگی‌های بارز فعالیت‌های تولیدی بخش کشاورزی وابستگی زیاد آن به طبیعت و شرایط غیرقابل کنترل و گاهی غیرقابل پیش‌بینی محیطی است. ناپایداری طبیعت و ماهیت پیش‌بینی ناپذیر حوادث طبیعی، شرایط خاصی را برای بخش کشاورزی ایجاد کرده است. برای حمایت از کشاورزان و دامدارانی که حاصل دست‌رنجشان بر اثر حوادث و سوانح غیرقابل پیش‌بینی خسارت می‌دید به پیشنهاد دولت جمهوری اسلامی و تصویب مجلس شورای اسلامی صندوق بیمه کشاورزی در تاریخ 23 خرداد 1363 در بانک کشاورزی تأسیس شد.
صندوق بیمه کشاورزی مفتخر است در بیست و نهمین سالگشت تأسیس نظام بیمه کشاورزی ایران و همزمان با سال "تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی" با 151 مورد بیمه‌ای نزدیک به یک میلیون و 800 هزار نفر از تولیدکنندگان بخش کشاورزی سراسر کشور را تحت حمایت‌های خود قرار داده و امید آن دارد با کمک متولیان بخش به‌عنوان وسیله‌ای برای نیل به اهداف و سیاست‌های بخش کشاورزی در جهت مدیریت ریسک و جبران قسمت عمده‌ای از خسارت‌های وارده به بخش و حمایت مالی تولید ملی کشاورزی ایران اسلامی به نحو احسن انجام وظیفه کند.
تهدید خطرات و آسیب‌های متعدد و پیش‌بینی‌ناپذیر ازجمله ویژگی‌های فعالیت‌های بخش کشاورزی است.
بیمه کشاورزی از مهمترین اجزاء تشکیل‌دهنده "فرآیند مدیریت ریسک" در بخش کشاورزی است، ولی جانشین مناسبی برای تکنیک‌های مدیریت ریسک، روش‌های صحیح تولید و سرمایه‌گذاری در کاربرد تکنولوژی‌های نوین نیست. تنها در صورتی که فاکتورهای فوق در کنار یکدیگر قرار گیرند، بیمه کشاورزی می‌تواند موجبات امنیت و رفاه جامعه روستایی را برقرار کند (گزارش بانک جهانی، 2009). تجارب جهانی نیز حاکی از آن است که گسترش سیاست‌های حمایتی از طریق فراگیر ساختن نظام‌های بیمه‌ای از مهمترین برنامه و سیاست‌های بخش کشاورزی در اکثر کشورها است.
رسالت و مأموریت‌های قانونی بیمه کشاورزی
رسالت و مأموریت‌های قانونی بیمه کشاورزی عبارتند از کمک به ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، حمایت از تولیدکنندگان برای تداوم و توسعه پایدار تولید، ساز و کاری مؤثر در تحقق اهداف و سیاست‌های بخش کشاورزی و تجزیه و تحلیل ریسک در جهت ارتقاء مدیریت و کاهش خسارت‌های وارده به بخش کشاورزی همچنین مأموریت‌های قانونی بیمه کشاورزی عبارتند از:
1- ماده واحده قانون بیمه کشاورزی مصوب سال 1362 مبنی بر پوشش بیمه انواع محصولات کشاورزی در مقابل عوامل خسارت‌زای طبیعی.
2- تبصره (8) الحاقی به ماده واحده قانون بیمه کشاورزی مصوب 1362 مبنی بر بیمه اجباری طیور (در مقابل خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی، حوادث قهری، امراض واگیر حیوانی عمومی و قرنطینه‌ای).
3- بند (ط) ماده 143 قانون برنامه پنجم توسعه کشور مبنی بر پوشش بیمه تولیدات بخش کشاورزی و عوامل تولید به میزان حداقل 50 درصد تولیدات.
4- اصلاح قانون بیمه محصولات کشاورزی مصوب 22/10/1387 مبنی بر بیمه زیرساخت‌ها و عوامل تولید.
به‌طورکلی برخی از شاخص‌های توسعه بیمه کشاورزی در 10 سال اخیر (رکوردها) به قرار زیر است:
زراعت: از دو میلیون هکتار به 4/5 میلیون هکتار (7/2 برابر)
باغ‌ها: از 12 هزار هکتار به 470 هزار هکتار (39 برابر)
دام: از دو میلیون واحد دامی به 14 میلیون واحد دامی (7 برابر)
طیور: از 9 میلیون قطعه به 790 میلیون قطعه (87 برابر)
آبزیان: از 16 میلیون مترمربع به 70 میلیون مترمربع (4/4 برابر)
منابع طبیعی: از 340 هزار هکتار به 5/3 میلیون هکتار (3/10 برابر)
تعداد بیمه‌گذاران: از 400 هزار نفر به یک میلیون و 809 هزار نفر (4/5 برابر)
حق بیمه دریافتی: از 4/60 میلیارد ریال به شش هزار و 800 میلیارد ریال (5/112 برابر)
غرامت پرداختی: از 35 میلیارد ریال به بیش از 10 هزار میلیارد ریال (285 برابر)
تعداد موارد تحت پوشش: از 37 محصول و فعالیت به 151 محصول و فعالیت (4 برابر)
امور پشتیبانی
الف) پژوهش
در سال زراعی 90-89، 28 پروژه تحقیقاتی در زمینه‌های استانداردسازی فرآیند بیمه کشاورزی (تعیین پتانسیل تولید و ارزیابی خسارت)، مطالعات تطبیقی، چگونگی ورود بخش خصوصی به بیمه کشاورزی، بیمه عوامل تولید و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین مانند RS در ارزیابی خسارت و نیز 22 طرح مطالعاتی بیمه‌پذیری محصولات جدید در دستور کار صندوق بیمه قرار داشته است. نتایج و یافته‌های حاصله پس از طرح در کارگروه کاربردی کردن طرح‌های تحقیقاتی و رفع اشکالات و محدودیت‌های اجرایی موجبات بهبود روش‌های اجرایی، تسریع در فرآیند بیمه‌گری و افزایش دقت و صحت کار را فراهم خواهند کرد.
ب) آموزش
بررسی کارنامه فعالیت‌های آموزشی بیمه کشاورزی در سال 90 نشان می‌دهد که 2319 دوره آموزشی در گروه‌های مختلف فراگیران اعم از کارگزاران بیمه کشاورزی، کارکنان ستادی، مسئولان و کارشناسان بخش کشاورزی، بهره‌برداران و تولیدکنندگان و سایر فعالیت‌های آموزشی، برگزار که در این راستا 79 هزار و 114 نفر با عملکرد 85 هزار و 855 نفرروز از کلاس‌های آموزشی بیمه کشاورزی بهره‌برداری کرده‌اند.
ج) اتوماسیون
با توجه به اجرای سراسری پروژه بهره‌برداری از سامانه جامع الکترونیکی بیمه کشاورزی ایران (SABKA) در سال زراعی 90-89 بیش از 70 درصد عملیات بیمه‌گری با ورود اطلاعات مربوط به یک میلیون و 200 هزار بهره‌بردار از طریق سامانه مذکور در سراسر کشور توسط شرکت‌های کارگزاری (شرکت‌های خدمات بیمه‌ای) و شعب بانک کشاورزی انجام شد.
همچنین بررسی و تهیه نرم‌افزارهای مربوط به نتایج طرح‌های تحقیقاتی استانداردسازی فرآیند تعیین پتانسیل و ارزیابی خسارت محصولات تحت پوشش نیز در این دوره به منظور افزایش سرعت و دقت در عملیات ارزیابی خسارت مطابق با آخرین یافته‌های علمی در دستور کار قرار داشت.
از طرفی با توجه به تمهیدات و تلاش‌های صورت‌گرفته در جهت تسریع در امور پرداخت غرامت و در نهایت افزایش رضایتمندی بیمه‌گذاران، این فرآیند در سال زراعی 90-89 به‌صورت کاملاً متمرکز و به‌صورت الکترونیکی انجام گرفت.
نیم‌نگاهی به عملکرد صندوق بیمه در برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور:
1- فعالیت‌های صندوق بیمه در طول سال‌های برنامه اول با تحت پوشش قرار دادن پنج محصول انجام پذیرفت. در این دوره تعداد بیمه‌گذار با رشدی معادل 141 درصد از رقم 107 هزار و 675 نفر در سال آغازین به 260 هزار و 215 نفر در انتهای برنامه افزایش یافت، ضمن آنکه سطحی بیش از سه هزار و 700 هکتار تحت پوشش بیمه قرار گرفت که این رقم بیش از 50 درصد از برنامه‌های پیش‌بینی شده را محقق ساخت.
2- در طول برنامه دوم توسعه (سال‌های زراعی 74-73 الی 78-77) صندوق بیمه ضمن تنوع بخشیدن به تعرفه‌ها، علاوه بر پوشش بیمه‌ای محصولات استراتژیک زراعی برای اولین‌بار، پوشش حمایتی خود را به مجموعه باغ‌ها، دام، طیور، آبزیان و منابع طبیعی به صورت آزمایشی تسری دارد.
تعداد محصولات و موارد تحت پوشش از پنج مورد در برنامه اول توسعه به 33 مورد در طول برنامه دوم توسعه کشور افزایش یافت. ضمن آنکه تعداد افراد بیمه‌گذار در خاتمه دوره به رقم 401 هزار و 84 نفر رسید که در مقایسه با برنامه اول از رشد 54 درصد برخوردار شد. میزان سطوح و عملکرد بیمه‌ای در زیربخش‌های مختلف در طول سال‌های برنامه دوم در جدول شماره یک پیوست ارائه شده است.
3- نقطه عطف فعالیت‌های صندوق بیمه از لحاظ توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های بیمه‌ای، در طول برنامه سوم توسعه به‌خصوص در دو سال پایانی آن روی داد. در پایان برنامه سوم (1383) تعداد 30 محصول راهبردی زراعی، 12 محصول باغی، 18 محصول و فعالیت در زمینه انواع دام، طیور و آبزیان و پنج فعالیت در عرصه منابع طبیعی زیرپوشش بیمه قرار گرفت. در سال پایانی بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر از بیمه‌گذاران از چتر حمایتی بیمه برخوردار شدند که نسبت به برنامه دوم 200 درصد رشد را نشان می‌دهد.
انجام اصلاحات گسترده در روش‌های اجرایی، وضع مقررات و ضوابط نظارتی و کنترل عملیاتی اجرایی، دگرگونی در سیستم‌های مالی و اعتباری صندوق بیمه به منظور مقابله با حوادث غیرمترقبه طبیعی، اصلاح ساختار سازمانی در جهت افزایش کارایی و بهره‌وری از مهمترین نتایج تحول در مدیریت صندوق بیمه در طول سال‌های برنامه سوم بوده است. همچنین ارتقاء کمی و کیفی عملکرد صندوق در دوره مذکور (به‌ویژه سال‌های پایانی آن) و تقویت نظام ترویج و اطلاع‌رسانی در صندوق بیمه و بهره‌گیری وسیع از رسانه‌های سمعی و بصری در مطرح کردن موضوع بیمه کشاورزی در محافل مختلف علمی و اجرایی کشور، ضمن جذب بیشتر مشارکت بهره‌برداران، موجب معرفی هرچه بیشتر بیمه کشاورزی به عنوان مهمترین ابزار مدیریت ریسک و حمایت ضابطه‌مند از بخش کشاورزی دست‌اندرکاران، مسؤولان، پژوهشگران، اساتید دانشگاه و... شد و جلب مشارکت و همیاری کلیه صاحب‌نظران را برای رلفع نیازها و خلاءهای اطلاعاتی صندوق بیمه برای چگونگی ادامه این مسیر دشوار به همراه داشت.
4- با توجه به اهداف برنامه سوم و لزوم توسعه هرچه بیشتر خدمات بیمه‌ای با توجه به نیازبخش، طرح جامع بیمه کشاورزی در یک افق 10 ساله با بهره‌مندی از مبانی نظری و قانونی و به منظور تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده در برنامه چهارم توسعه تدوین شد. در این طرح بیمه 60 درصد ظرفیت‌ها برای برنامه چهارم و 40 درصد بقیه برای بقیه دوران طرح پیش‌بینی شد.
با آغاز برنامه چهارم توسعه صندوق بیمه موفق شد ضمن گسترش تنوع خدمات بیمه‌ای و تحت پوشش قرار دادن اکثر محصولات استراتژیک بخش کشاورزی، خدمات خود را برای بیش از 90 فعالیت مختلف کشاورزی، تولیدی و پرورشی افزایش داده و از این نظر رتبه دوم جهانی را به خود اختصاص دهد. خاطر نشان می‌سازد در سال دوم برنامه چهارم توسعه بیش از یک میلیون و 780 هزار نفر اقدام به بیمه فعالیت‌های خود کردند./
منبع
خبرگزاری کشاورزی ایران
