باید‌ها و نباید‌های تغذیه مبتلایان به HIV

باید‌ها و نباید‌های تغذیه مبتلایان به HIV

به گزارش همیار آنلاین به نقل از جام جم آنلاین: مبتلایان به ایدز می‌توانند هر غذایی را که میل داشته باشند، بخورند. در واقع هر چه غذای سالم و مقوی بیشتری بخورند بهتر است. غذا ممکن است بر اثر باکتری‌ها و ویروس‌های مضر، آلوده و مسموم شود. فردی که چنین غذایی را بخورد، ممکن است مسموم و بیمار شود. از آنجا که HIV بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن کم می‌شود، پس افراد آلوده به آن در برابر میکروب‌ها و باکتری‌ها آسیب‌پذیرتر بوده و باید از خوردن غذاهای آلوده پرهیز کنند.

غذای مناسب و سرشار از مواد خوراکی مغذی همراه میوه‌ها و سبزی‌های تازه بسیار لازم است. این بیماران باید به اندازه کافی آب و مایعات هم مصرف کنند.

حفظ ایمنی و بهداشت غذا

غذا ممکن است بر اثر باکتری‌ها و ویروس‌های مضر، آلوده و مسموم شود. فردی که چنین غذایی را بخورد، ممکن است مسموم و بیمار شود.

از آنجا که HIV بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن کم می‌شود، پس افراد آلوده به آن در برابر میکروب‌ها و باکتری‌ها آسیب‌پذیرتر بوده و باید از خوردن غذاهای آلوده پرهیز کنند.

این افراد اگر دچار مسمومیت غذایی شوند، وزن بدنشان کاهش یافته و ضعیف‌تر می‌شوند و مقاومت آنها در برابر عفونت‌های بعدی کمتر خواهد شد.

با رعایت بعضی اصول بهداشتی می‌توان از بیشتر مسمومیت‌های غذایی پیشگیری کرد. تدابیر بهداشتی برای افراد آلوده به HIV به دومنظور پیشگیری از آلودگی محیط تهیه غذا و پیشگیری از تکثیر میکروب‌ها در غذا و رسیدن به مقدار خطرناک انجام می‌شوند.

رعایت اصول بهداشتی به صورتی که در زیر توصیه شده، دستیابی به هر دو طرف و حداکثر حفاظت در برابر خطر میکروب‌های مضر را تضمین می‌کند.

دفع بهداشتی مدفوع

بیشتر میکروب‌های عامل مسمومیت غذایی از طریق مدفوع پخش می‌شوند بنابراین به نکات زیر دقت کنید:
از توالتی که پاکیزه و بدون مگس و حشرات باشد استفاده کنید. همواره محیط اطراف خود را پاکیزه نگه دارید. لباس‌ها، ملحفه‌ها و رختخوابی را که ممکن است به مدفوع آلوده شده باشد با آب داغ و صابون شستشو دهید.

رعایت بهداشت فردی

همواره قبل، در طول تهیه یا هنگام خوردن غذا، در صورت رفتن به توالت، دست‌های خود را با آب تمیز و صابون بشویید و با حوله یا پارچه تمیز خشک کنید. از آب سالم بهداشتی مانند آب لوله‌کشی، چشمه‌ها و چاه‌های حفاظت شده استفاده کنید و اگر از سلامت آب اطمینان ندارید، پیش از مصرف آن را بجوشانید. در طول جمع آوری ذخیره آب، مخزن آن را تمیز و به دور از هر گونه آلودگی نگه دارید.

مخازن آب در منزل بر اثر فرو بردن ظرف یا دست کثیف در آنها آلوده می‌شوند. زمانی که افراد آب آلوده بنوشند، به بیماری‌های مختلف دچار خواهندشد.

بیمار مبتلا به ایدز می‌تواند برای دیگران غذا تهیه کند، اما مثل سایر افراد باید قبلا دست‌های خود را کاملا با آب و صابون بشوید. فرد مبتلا به اسهال به هیچ وجه نباید غذا درست کند.

اطمینان از سلامت غذاها

گوشت و ماهی راخوب بپزید. به گونه‌ای که خونابه نداشته باشد. باید توجه داشت گوشت پرندگان و گوشت قرمز در صورتی که دمای داخلی آنها هنگام طبخ به ترتیب به حدود 82 و 74 درجه سانتی‌گراد برسد یا رنگ صورتی آن کاملا تغییر کند از سلامت کامل برخوردار خواهد بود. مراقب باشید خون گوشت‌های خام یا آب آغشته به گوشت ماهی، میگو و صدف با غذاهای دیگر مخلوط نشود.

پیش از تهیه غذاها، ابزار و سطوحی را که با فرآورده‌های حیوانی در تماس بوده‌اند با آب گرم و صابون بشویید. گوشت و ماهی را جدا از مواد غذایی دیگر نگهداری کنید.

تخم‌مرغ را باید کاملا جوشاند. تخم‌مرغ عسلی، خام، ترک خورده یا هیچ غذای دارای تخم‌مرغ خام را نخورید. از مصرف غذاهای دریایی و بخصوص صدف خام خودداری کنید. با این حال، انسان هر قدر دقت کند، باز ممکن است آلودگی غذایی و مسمومیت اتفاق بیفتد.

در مسمومیت غذایی شدید برای جلوگیری از کاهش وزن و ابتلا به بیماری‌های دیگر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.

باید توجه داشت عفونت‌های لیستریایی با وجود نادر بودن در بالغان در آن دسته از مبتلایان به HIV که دچار نقص ایمنی شدید هستند، شیوع و شدت بالایی دارد بنابراین افراد مبتلا به عفونت ناشی از HIV باید این نکات را کاملا مراعات کنند.

از مصرف پنیر‌های شل بپرهیزند؛ ولی مصرف پنیرهای سفت، خامه‌ای و ماست منعی ندارد. از مصرف غذاهای از قبل پخته و آماده شده و غذاهای پخته تجاری و آماده مصرف بپرهیزند مگر این‌که دوباره با حرارت گرم شوند.

از مصرف غذاهای یخچالی پیش از این‌که با حرارت دوباره گرم شوند خودداری کنند. از مصرف شیر و سایر فرآورده‌های لبنی خام یا غیرپاستوریزه بپرهیزند.

افزایش اشتها در مبتلایان به HIV

در مبتلایان به ایدز، اختلال در حس چشایی به کاهش اشتها و در نتیجه لاغری مفرط منجر می‌شود. بنابراین برای بهبود وضعیت اشتهای آنها برخی مواد غذایی اشتهاآور توصیه می‌شود.

هویج: دم کرده تخم هویج (یک قاشق چایخوری تخم هویج در یک فنجان آب) مقوی، مدر و اشتهاآور است و همچنین عوارض پوستی را کاهش می‌دهد. آب هویج خام نیز بسیار مفید، سرشار از ویتامین A و اشتهاآور هم است.

شلغم پخته: شلغم فسفر دارد و برای مغز و اعصاب مفید است. اشتهاآور نیز است.

ترب: اشتهاآور و دارای ویتامین‌های C ، B ، A و فسفراست.

روغن زیتون: مصرف روغن زیتون همراه با غذا اشتهاآور بوده و به دلیل داشتن اسیدهای چرب مفید بسیار توصیه می‌شود، به طوری که بهترین روغن برای آشپزی همین روغن زیتون است.

زنجبیل: این ماده غذایی علاوه بر درمان دارویی از دیرباز به عنوان یکی از بهترین طعم‌دهنده‌ها بویژه در آسیای شرقی استفاده می‌شده است.

قارچ: انواع قارچ‌های خوراکی به دلیل پروتئین‌های موجود در آنها بسیار مفید است. همچنین عصاره نوعی قارچ به نام قارچ شی یتیک بسیار مفید است. در آزمایشی که در کشور ژاپن به عمل آمده بود، مشخص شد عصاره این قارچ ضدHIV است و اثر داروی معروف ضد رتروویروس به نام زیدوودین را بیشتر می‌کند.

سیر: سیر در میان گیاهان دارویی مقام اول را دارد. خواص سیر به دلیل وجود ماده‌ای به نام الیلین در آن است. این ماده حاوی گوگرد، سیلیس و ید است که بدن را از بسیاری از بیماری‌ها محفوظ نگه می‌دارد و توان بدنی را افزایش می‌دهد. البته مصرف آن به کسانی که دارای عارضه‌های پوستی یا مشکلات گوارشی شدید بوده یا قرص آسپرین مصرف می‌کنند، توصیه نمی‌شود ولی مصرف آن به شکل پودر منعی ندارد.

انجیر: سرشار از ویتامین‌های C ، B ، A و قند است. انجیر مناطق گرمسیر شیرین‌تر است و وقتی کاملا برسد، 30 تا 40 درصد قند دارد. بنابراین به افراد دیابتی توصیه می‌شود در مصرف آن احتیاط کنند. انجیر بسیار مغذی و دارای مواد ازته، آهن، برم، منگنز و کلسیم است.

گلپر: نام علمی آن هراکلئوم اسفندیلیوم (هراکلئوم پرسیکا) است. پیشینیان برای آن خواص بیشماری برشمرده و پنداشته‌اند که موجب افزایش قدرت بدنی می‌شود، بنابراین آن را به هراکلس پهلوان افسانه‌های یونان (همان هرکول رومی) نسبت داده‌اند. این ماده غذایی برای تحریک اشتها و تقویت هاضمه بسیار مفید است.

عسل: در عسل املاح و ویتامین‌های بسیاری وجود دارد از جمله آهن، کلسیم، اسیدفسفریک و ویتامینC. اگر به طور مرتب مصرف شود، دارای خواص معجزه‌آسایی است. همچنین در افزایش وزن، بسیار سودمند است. بنا به تجربه ثابت شده مبتلایان به بیماری‌های عفونی و شدید مثل سل، پس از مصرف عسل تا حدودی بهبود می‌یابند که به دلیل ویتامین‌ها و املاح فراوان موجود در آن است.

انار: مصرف انار و لیموترش نه تنها شفابخش بوده بلکه در حفظ سلامت و جلوگیری از بیماری‌ها موثر است. این خاصیت شفا بخش انار به دلیل ویتامینC، B1، B2، B6، فسفر، آهن و منگنز است. انار نقش تنظیم‌کننده و تعادل‌دهنده مایعات بدن بخصوص خون را دارد. نکته جالب اینجاست که بسیاری از مردم معتقدند انار شیرین اثر درمانی بیشتری دارد و علم هم این موضوع را ثابت می‌کند زیرا انار شیرین اناری است کاملا رسیده و ترکیبات شیمیایی آن کامل شده و تاثیر آن بهتر است. انار سموم بدن را دفع می‌کند و نشاط‌آور است.

شکلات: سال‌های اخیر دانشمندان به این نکته پی برده‌اند که در شکلات، آنتی‌اکسیدان‌های فلاوونوئید وجود دارد و مصرف این آنتی‌اکسیدان‌ها در تندرستی موثر است. البته میزان آنتی‌اکسیدان‌ها در شکلات تیره خالص بیشتر است، ولی باید بدانید مصرف شکلات یا قهوه همراه با شیر موجب جذب نشدن کلسیم شیر توسط بدن می‌شود.

عرق شاتره: یکی از عرقیاتی است که مصرف آن به شکل شربت شاتره معمول است و علاوه بر تامین مایعات بدن، اشتهاآور است.

رعایت بهداشت آشپزخانه ضروری است

محل تهیه غذا را پاکیزه نگه دارید. برای نگهداری، تهیه، آماده‌سازی و خوردن غذا از ظروف و لوازم تمیز استفاده کنید. میوه و سبزی‌های تازه را باید پیش از استفاده کاملا شسته یا پوست کند و توصیه می‌شود از کاهو، کلم و ... که قابل پوست کردن نیستند و به صورت خام نیز خورده می‌شوند تا حدامکان استفاده نشود.

روی غذاها را بپوشانید تا حشرات و گرد و غبار آنها را آلوده نکنند. زباله را در ظرف در دار گذاشته و آن را مدام خالی کنید تا سبب ایجاد بوهای نامطبوع و جذب حشرات که خود سبب آلوده شدن غذاها به میکروب‌ها خواهند شد، نشود.

همه ظرف‌ها (قاشق، چنگال، بشقاب، لیوان، چاقو و حتی مخلوط‌کن) را پیش از استفاده مجدد برای سایر مواد غذایی بخوبی بشویید.

اگر حین تهیه غذا عادت به چشیدن دارید، حتما هر بار از یک قاشق جدید استفاده کنید و هرگز با قاشقی که برای چشیدن استفاده شده است، غذا را هم نزنید.

پیش و پس از استفاده از وسایل برنده مانند چاقو حتما باید آنها را با آب گرم و صابون کاملا شست. نیازی به جدا کردن بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان بیمار مبتلا به ایدز نیست.

کافی است پس از هر بار استفاده (همراه با ظروف سایر افراد خانواده) بدون نیاز به استفاده از هر گونه وسیله ضدعفونی‌کننده تنها با آب گرم و مواد شوینده معمولی شسته شوند.

از طرف دیگر از آنجا که میکروب‌ها بسرعت در غذای گرم تکثیر می‌شوند، نگهداری غذا در یخچال یا مکان سرد، رشد میکروب‌ها را کندتر خواهد کرد. پخت و پز در دمای بالا نیز سبب کشته شدن بیشتر میکروب‌ها خواهد شد.

غذا را به محض پخته شدن باید خورد. غذا را درظرف‌های در بسته، دور از حشرات و موش نگهداری کنید. غذای تازه را در جای سرد یا در یخچال نگهداری کنید.

غذاها را به طور کامل پخته اما سبزی‌ها را زیاد نپزید. غذا را بلافاصله پس از پخت میل کنید و برای پیشگیری از تکثیر میکروب‌ها آن را در هوای اتاق رها نکنید.

مواد خام و پخته را کنار هم نگهداری نکنید و برای پیشگیری از تماس، آنها را در ظروف جداگانه بریزید. از نگهداری پسمانده غذاها، مگر در یخچال یا مکانی سرد خودداری کنید. آنها را بیش از یک یا دو روز نگهداری نکنید و همیشه دوباره با حرارت زیاد گرم کنید.(جام جم - ضمیمه سیب)

دکتر مینو محرز - رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران
دکتر محبوبه حاجی‌عبدالباقی - متخصص بیماری‌های عفونی