گذری بر تاریخ شهر تهران؛

14 مهر روز تولد تهران/ تاریخ تهران از پیدایش تا به امروز

پیش از سال 1286 تقریبا 111 سال پیش تهران برای اولین بار توسط مجلس، به عنوان پایتخت اعلام شد.

به گزارش خبرگزاری موج، تهران یکی از پرجمعیت‌ترین شهر و پایتخت ایران است که  گروه‌های قومی مختلفی در آن زندگی می کنند و بیشتر مردم آن رسماً مسلمان و شیعهٔ دوازده‌امامی هستند. 

باتوجه به نامگذاری 14 مهر به نام روز تهران باعث شد تا در این گزارش به چگونگی پیدایش تهران و تبدیل آن به پایتخت بپردازیم.

در اوایل قرن هفتم بر اثر حمله چند باره مغول‌ها به ری و رخدادهایی همانند زلزله، ری که از شهرهای پرآوازه آن دوران بود، ویران گشت، بسیاری از مردمش کشته شدند و گروه‌هایی از آن‌ها نیز به دیگر نقاط پناه بردند؛ یکی از محل‌هایی که پناهگاه مردم ری شد تهران بود کهدر کنار انتقال دانش ساخت‌ و ساز، تجارت و شهروندی مردم ری به تهران، توانست آغاز فصل تازه‌ای برای پیشرفت تهران باشد.

 در دوران صفوی بر اهمیت تهران افزوده شد اما سرچشمهٔ شکوفایی و پیشرفت این شهر، به پایتختی آن بر می‌گردد.

در سال ۹۳۳، شاه تهماسب صفوی فرمان ساخت حصاری با چهار دروازه و برج را برای تهران داد که باعث شد بر اهمیت تهران افزوده شود. پس از این نیز بناهایی شامل حمام، تکیه و مدرسه خانم به دستور مهین‌بانو، خواهر شاه تهماسب، ساخته شدند. از دیگر رخدادهای مهم آن دوران، ساخت بازاری برای تهران بود که پس از ساخت حصار انجام شد. تعیین بیگلربیگی برای بلوک تهران توسط شاه عباس صفوی نیز بیش از پیش بر اهمیت تهران افزود.

پس از سرنگونی صفویان، تهران به دست افغان‌ها افتاد و بار دیگر مرکز رخدادها و توجه‌ها شد. نادرشاه افشار تهران را از افغان‌ها گرفت و پسرش، رضاقلی میرزا را حکمران آن کرد که نشان از اهمیت این شهر در آن زمان داشت.

 پس از صفویان، تهران بارها محل اقامت افراد مهم حکومتی بود و در ۱۱۳۹ بیشتر هم مورد توجه قرار گرفت و کریم‌خان زند اقداماتی را برای پایتخت شدن تهران انجام داد و برای مدت کوتاهی تهران را به عنوان پایتخت برگزید اما در نهایت به دلایل اقلیمی و زیست‌محیطی، پایتخت را به شیراز منتقل کرد.

 آقا محمدخان قاجار پس از بارها تلاش برای تصرف تهران بالاخره موفق به انجام این کار شده بود و در نوروز سال ۱۱۶۵، پس از سال‌ها جنگ با خاندان زند و مدعیان پادشاهی، تهران را پایتخت خواند. در آن زمان جمعیت تهران از بیست هزار تن فراتر نمی‌رفت و نیمی از تهران باغ و بستان بود.

موقعیت راهبردی جنگی، خودکفایی تولیدی و اقتصادی تهران آن زمان، نزدیکی به گرگان و نزدیکی به ری از دلایلی بود که آقا محمدخان، تهران را به عنوان پایتخت ایران برگزید.

پایتخت ایران در زمان قاجاریه پیشرفت قابل توجهی داشت. فتحعلی شاه و محمد شاه قاجار اقدامات مهمی در راستای بهبود وضعیت پایتخت انجام دادند؛ با این حال تغییرات بنیادین شهر تهران در دوران ناصری انجام شد؛ این دوران که با اقداماتی همچون تأسیس ادارات، بیمارستان دولتی، دارالفنون، بهبود اساسی راه‌های اصلی و طرح نقشهٔ جدید شهر همراه بود، باعث شد تهران به بزرگ‌ترین شهر ایران با ۲۵۰٬۰۰۰ نفر جمعیت تبدیل شود.

تبدیل شدن تهران از شهری معمولی به یک پایتخت مدرن، از دوران پهلوی شروع شد.

تهران پس از انقلاب ۱۳۵۷ به کانون پذیرش جمعیت در ایران تبدیل شد که توانست به شکل‌گیری کلان‌شهر تهران کمک کند و تهران را به یکی از بزرگ‌ترین کلان‌شهرهای خاورمیانه تبدیل کرد.

شورای شهر تهران در تیر ماه سال جاری ۱۴ مهر را به عنوان روز تهران، پایتخت ایران در تقویم عمومی کشور نامگذاری کرد.