لوبیا چشم بلبلی

لوبیا چشم بلبلی:

نام علمی  : Vigna sinensis

نام انگلیسی Cowpea ، Blach eye pea از خانواده  Leguminosae  یکی از قدیمی ترین گیاهان مناطق گرمسیر و نیمه گمسیری آفریقا است.

 
منشأ این گیاه آفریقا بوده واز آنجا به هند ، چین و قسمتهای مرکزی و شمالی آمریکا منتقل شده است.در حال حاضر در بسیاری از کشورهای گرمسیر با سطح زیر کشت جهانی 5/4 میلیون هکتار کشت میشود.از ارقام لوبیا چشم بلبلی میتوان به لوبیا چشم بلبلی کامران و مشهد و 29005 اشاره کرد.از نظر گیاهشناسی ، گیاهی است علفی یکساله با رشد کم، بوته ای و تا حدی رونده.دارای یک ریشه اصلی به طول 80 – 60 سانتیمتر و ساقه ای بطول   80 – 60 سانتیمترکه به رنگ زرد تا سبز روشن و قهوه ای است.غلاف ها پهن یا استوانه ای و نسبتاً بلند و روی هر گیاه تقریباً بیشتر از 50 غلاف دیده میشود.وزن هزار دانه بین 60 تا 300 گرم است که بذور آن به شکل بیضوی ، گرد یا لوله ای که در انتهای خود علامتی V شکل دارند. برای رشد نیاز به حرارت بالا دارد که نبایستی کمتر از 18 درجه سانتیگراد باشد.

بیشترین نیاز حرارتی در دوره حد فاصل شکوفه دهی تا رسیدگی است. خشکی خاک شدیداً عملکرد را کاهش میدهد.در مناطق گرمسیری کشت لوبیا چشم بلبلی فقط بصورت فاریاب موفقیت آمیزاست.گیاهی روزکوتاه وبه آسانی سایه اندازی را تحمل میکند.دارای واریته های زودرس(60 تا 80 روز) متوسط رس(80 تا 120روز) وانواع دیررس(120الی150روز) میباشد. گیاهی خودگشن با دگرگشنی بسیار پایین( در هوای مطوب که حشرات رنگ گل را بهتر تشخیص میدهند)..لوبیا چشم بلبلی دارای همزیستی با کتری تثبیت کننده نیتروژن بنام  Rizobium phaseoli است.

 
کاشت و داشت : بذور لوبیا چشم بلبلی را قبل از کاشت بایستی با یکی ازسموم قارچ کش مانند بنلیت ضدعفونی کرد.در تهیه بستر در پاییز زمین را 30 - 25 سانتیمتر شخم میزنند و در بهار بایستی دیسک زده شود تا کلوخه ها خرد شوند، در این هنگام فسفات آمونیوم به میزان 200-150 کیلوگرم در هکتار به زمین داده و سپس با ماله زمین را صاف تا امکان کشت با ماشین بذر پاش فراهم شود.

کشت لوبیا چشم بلبلی به دو روش انجام میشود: بذر کاری ردیفی ( فاصله پشته از هم 50 و ارتفاع پشته ها 20-10 سانتیمترو فاصله روی ردیف 15-10  سانتیمتر) و بذر کاری کپه ای ( فاصله پشته ها ازهم 60 سانتیمتر و تعداد بذر روی پشته 4-3 دانه در فواصل 20- 15سانتیمترازهم).معمولاً پس از سبز شدن این گیاه با مدار 10 - 7 روز یکبار مزرعه را آبیاری و این آبیاری تا هنگام زرد شدن غلافها ادامه میابد. معمولاً تناوبی که برای لوبیا چشم بلبلی توصیه میشود،عبارتست ازگندم- لوبیا- گندم.

آفات لوبیا چشم بلبلی :( شته لوبیا چشم بلبلی  Aphis craccivor koc که حمله به ساقه گیاه ، مبارزه با سموم دیازینون وسوپراسید به نسبت 5/1 درهزار) و(سوک لوبیا چشم بلبلی Acanth oscelides-obtectus مبارزه از طریق سمپاشی به هنگام گلدهی) و(کرم پیله خوار Chalcodermus aeneus که غلاف را سوراخ کرده و از بذر تغذیه میکند، کنترل با سموم سیستمیک مثل متاسیستوکس به میزان 5/1 در هزار)

از بیماریها میتوان به (موزاییک زردی Bean yellow mosaic virus باعث لکه های زرد روی برگ و غلاف شده و مبارزه توسط سمپاشی واستفاده از واریته های مقاوم) و( پوسیدگی ریشه Rhizoctonia solani kuhen که بروی ریشه و طوقه حفره های  قهوه ای سوخته بوجود می آورد وکنترل از طریق تناوب ،کاشت سطحی،ارقام مقاوم،استفاده از قارچ کش بنلیت)

مهمترین مرحله وجین علفهای هرز لوبیا چشم بلبلی در اوایل رشد است.از جمله این علفها :(سلمه Chenopodium album)(پیچک Convolvulus arvensis )(تاتوره Datura stramonium ) را میتوان نام برد.

 برداشت : دوره کامل رشد لوبیا چشم بلبلی در واریته های مختلف بطور متوسط 90 تا 117 روز طول میکشد.زمان رسیدن محصول موقعی است که ساقه ها و غلافها کاملاً خشک و رطوبت دانه به حدی باشد که در تماس با دست خشک و شکننده بنظر برسد.لوبیا چشم بلبلی را معمولاً با ماشین درویی شبیه ماشین مورد استفاده برای نخود و لوبیا سفید برداشت میکنند. در صورت مدیریت خوب حدود 1 تا 4 تن در هکتار عملکرد دارد .
 

منبع:

http://shabnamak.mihanblog.com

 لوبیا چشم بلبلی ارزش غذایی بالایی دارد و منبع عالی کلسیم، ویتامین A و فولات است.

به نوشته سایت «ehow» لوبیا چشم بلبلی کم چرب و بدون کلسترول و حاوی سدیم است.

*فیبر غنی موجود در آن، به کاهش وزن کمک می‌کند.

*فیبر به سیستم گوارشی نظم می‌بخشد و مانع یبوست و جذب کلسترول می‌شود. از این رو احتمال خطر بروز بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

*پتاسیم موجود در آن، برای سلامت عضله و استخوان مفید است.

*منبع عالی پروتئین است و افراد گیاه‌خوار می‌توانند آن را جایگزین گوشت کنند. پروتئین برای حفظ سلامت عضله، پوست، مو و ناخن بسیار مفید است.

*پروتئین باعث رشد سلول‌ها می‌شود و در بدن انرژی تولید می‌کند.

*روی موجود در این نوع لوبیا، برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن تولید پروتئین، درمان زخم و تکثیر سلول‌ها لازم است.

*از آن جا که منبع عالی آهن است، مصرف آن به افراد مبتلا به کم خونی توصیه می‌شود.

*مانع بروز پوکی‌استخوان و برخی انواع سرطان می‌شود.

*فیبر قابل حل در آن برای بیماران دیابتی مفید است زیرا با کاهش دادن میزان جذب کربوهیدرات، میزان قند خون را حفظ می‌کند.

*ویتامین C آن در جذب آهن گیاهی به بدن کمک می‌کند.

منبع: روزنامه خراسان

---

زراعت لوبیا چشم بلبلیcowpea

حبوبات دسته از گیاهان مهم زراعی میباشند که بلحاظ دارا بودن ارزش غذایی زیاد ازمنابع سرشار از پروتئین درتغذیه انسان ودام محسوب میشوند وبهمین لحاظ تحت عنوان گوشت مردم فقیر از آنها یاد میشود.حبوبات غیراز ارزش غذایی خود دارای اهمیت خاص از نظر اکوسیستمهای کشاورزی دارند وآن قابلیت تثبیت نیتروژن جوی در همزیستی باکتریها میباشد وباعث حاصلخیزی خاکهای فقیر میشوند.لوبیا چشم بلبلی یکی از حبوبات ارزشمندیست که علاوه بر دارا بودن همه محاسن این گروه از گیاهان زراعی از نظر غذایی نیز به واسطه دارا بودن اسید فولیک فراوان وعوامل نفخ زای کمتر نسبت به سایر حبوبات متمایز میباشد. همچنین لوبیا چشم بلبلی از لحاظ دامنه سازگاری با اقلیم های مختلف درجایگاه مطلوبی قرار گرفته ودر اکثر نواحی آب وهوایی وانواع خاکها با یک مدیریت مناسب قابل کشت می باشد.کشت وکار آن درایران سابقه طولانی دارد وکشت آن از حاشیه مزارع تا مخلوط با سایرین ویا کشت اصلی وتک توسعه ورواج داشته است فقط نکته مهم درتغیرات سطوح کشتی آن بوده است که در برخی سالها به فراموشی سپرده شده ودر برخی سالها از حالت انزوا خارج وکشت وکار گردیده است.ومیتوان گفت وضعیت معیشتی واقتصادی وفرهنگی در گسترش آن نقش پررنگ دارد.مثلاً درسالهای مصرف شکل تازه خوری آن کشت وکار آن مورد توجه قرار گرفته است . معمولاًاین محصول بصورت تازه خوری وسبز ودانه درتغذیه انسان وعلوفه(قصیل) تغذیه دام وکود سبز در حاصلخیزی خاک اهمیت دارد.در مناطقی مانند گرمسار وورامین ونقاط اقلیمی مشابه این گیاه نقش ارزنده ای در حاصلخیزی خاک نسبت به سایر گیاهان حاصلخیز کننده دارد در چنین مناطقی بدلیل نوع اقلیم(نیمه گرم وگرمسیر) که ماده آلی خاک کم است وآب نیز عامل محدود کننده است گیاهانی نظیر ماش ولوبیا چشم بلبلی میتوانند در تناوب گندم-لوبیا/ماش-گندم بصورت کود سبز کشت وکار شده و موجب افزایش حاصلخیزی خاک میشود

 

مشخصات گیاه شناسی لوبیا چشم بلبلی

لوبیا چشم بلبلی گیاهی است علفی یکساله دارای ریشه مستقیم وگسترده بطول 60-80سانتیمتر وساقه رونده بقطر 5/0تا5/1سانتیمتر میباشد وبرگهای سه برگچه ای با دمبرگ بلند دارد این گیاه خودگشن است وگلهای درشت با قطر 2سانتیمتر برنگ ارغوانی وسفید دارد عمل گرده افشانی وباروری مادگی در روز وبه هنگام صبح زود انجام میشود دانه ها داخل غلاف تشکیل میشود.غلافها ابتدا برنگ سبز وکم کم همزمان با نزدیک شدن به زمان رسیدگی به زردی وقهوه ای میگراید درهر غلاف ممکن است تا 16عددبذر بشکل بیضی وگرد ویا قهوه ای تشکیل شود که در مرکز آن ناف به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه وجود دارد .وزن هزاردانه بذور بین 60تا300گرم است

شرایط آب وهوای واکولوژیکی

لوبیا چشم بلبلی یک گیاه بهاره است وسازگاری خوبی با دماهای بالا وخشکی نسبت بسایر خویشاوندان خود داردولی به سرما ویخبندان حساس است ودر سرما رشدش متوقف ودر یخبندان ازبین میرود دمای مطلوب خاک برای جوانه زنی این گیاه19 ودمای مطلوب هوا برای جوانه زنی 12تا15درجه سانتیگراد است دمای مطلوب رشدی آن 27تا35درجه میباشد در دما بالاتر از 38درجه سانتیگراد گلها ریزش میکنند خشکی هوا را بشرطی که رطوبت داخل خاک فراهم باشد بخوبی تحمل مینماید به خشکی خاک حساس است گیاهی روزکوتاه است حتی در محلهای نیمه سایه هم محصول تولید خواهد نمود بلحاظ قدرت تثبیت ازت درحاصلخیزی خاک موثر است وزراعت آن بصورت کشت مخلوط با ذرت وسورگوم وپنبه موفقیت آمیز است ودر تناوب  نیز کشت پنبه بعد از لوبیا چشم بلبلی نتیجه خوبی برای پنبه خواهد داشت

کاشت ومسائل مربوطه درزراعت لوبیا چشم بلبلی

آماده سازی این زراعت باید بنحو مطلوب انجام شود ودر پائیز مقدار 10تا20تن در هکتار کودحیوانی همراه با 100تا150کیلوگرم فسفات آمونیوم و100کیلوگرم کود پتاسه را درسطح خاک پخش کرده وتوسط گاوآهن تا عمق 30سانتی متر با خاک مخلوط مینمائیم سپس در بهار ودرفروردین ماه ضمن دادن کودهای ریزمغذی نظیر روی وآهن زمین را دیسک زده تا کلوخه ها خرد ونرمتر شود بعد ازهموارکردن با لولر بسته به روش کشت بذرزمین را آماده میکنیم .چنلنچه به روش دستی انجام شود توسط فاروئر پشته بعرض 50تا70 ساخته وکشت پس ارز آبیاری وگاوروشدن زمین در محل داغ آب با بیل شکاف ایجاد ودر هر شکاف که 30تا40سانت فاصله دارند دوعدد بذر کاشته میشود ودر مرحله 3-4برگی اقدام به تنک مزرعه میشود چنانچه کشت توسط ردیفکار انجام شود بذر در روی پشته ها بعرض 75سانتی متر وبا فاصله 30سانتیمتر انجام میشود.

میزان بذر مصرفی در شیوه دستی ۳۰تا۴۰ودرشیوه ردیفکاری ۲۰تا۲۵کیلو گرم است .تاریخ کاشت در منطقه گرمسار ومناطق مشابه اواخر فروردین تا اوایل خرداد است بهتراست قبل از کاشت بذور ضدعفونی شوند(تیرام ۲درهزار) ارقام اصلاح شده مناسب  در ایران کامران،پرستو ومشهد میباشد.جهت مبارزه با علفهای هرزمزرعه میتوان قبل از کاشت از سموم علفکش ترفلان وسونالان استفاده نمودآغشته کردن بذر با باکتری ریزوبیوم بمیزان ۵کیلوگرم مناسب است.بطورکلی در مورد میزان بذر باید گفت برای تولید دانه ۲۰-۲۵وعلوفه۳۵-۴۰وکودسبز۳۵-۴۰کیلوگرم لازم است

 داشت لوبیا چشم بلبلی

کلیه عملیات تنک کردن وسله شکنی را میتوان در زمان 2تا4برگی باهم انجام داد ومبارزه با علفهای هرز میتواند بصورت پیش از کاشت انجام شود و علفهای باقیمانده بایستی در مراحل اولیه رشد رویشی توسط کولتیواتور در مزارع ردیفکاری وتوسط دست ووجین در مزارع دست کاشت ازبین بروند.

آبیاری: لوبیا چشم بلبلی هر ۱۰تا 1۲روز یکباربسته به درجه حرارت هوا ورطوبت خاک به آبیاری نیاز دارد.دوبار آبیاری درمرحله گلدهی ودانه بندی تولید محصول را تضمین میکند وبه غرقاب شدن خاک حساس است  آبیاری در مرحله گلدهی وتشکیل دانه موجب افزایش عملکرد میشود

تغذیه: لوبیا چشم بلبلی درمرحله اولیه رویشی به کود ازته نیاز دارد وبایستی بصورت یک دوم قبل از کاشت ویک دوم بعنوان سرک همراه با تنک کردن وکولتیواتور زدن به خاک اضافه شود دوبار هم محلولپاشی با کود کامل در مرحله قبل از گلدهی و پس تشکیل غلاف باید انجام شود بطورکلی کود فسفره درزمان گلدهی بصورت محلولپاشی اثرخوبی در افزایش عملکرد دارد وکودهای کلسیمی باعث توسعه گره ها میشوند

 

مبارزه با آفات وبیماریها: لوبیا چشم بلبلی دارای آفاتی همچون مگس گیاهک خوار وزنجرک وتریپس وپروانه غلاف خوار وکرم غلاف خوار وشته و... و بیماریهایی نظیر سفیدک وپژمردگی فوزاریومی ولکه برگی وزنگ وآنتراکنوز وبلایت میباشد مهمترین آفات در منطقه گرمسار وورامین شته سیاه وسبز است که در مراحل مختلف رویشی گیاه با مکیدن شیره نباتی گیاه را ضعیف میکند بایستی با سموم شته کش نظیر پریمور وچس وهوستاکوئیک با آن مبارزه نمودوآفت دیگر که بیشتر خسارت میزند کرم غلاف خوار است که لارو آفت برنگ سبز بوده وبا سوراخ کردم غلاف ها وتغذیه از بذرها خسارت وارد میسازد برای مبارزه با این آفت از سموم کم خطر استفاده میشود.سوسک لوبیا هم از دیگر آفاتی است که لاروهای آن به غلافها ودانه ها درمزرعه تا انبار خسارت وارد میسازد .ضدعفونی بذور با سموم حشره کش وقارچکش نقش مهمی در کنترل آفات وبیماریها دارد

برداشت لوبیا چشم بلبلی

لوبیا چشم بلبلی معمولاً طی چندین چین برداشت میشود برداشت جهت تازه خوری هر 2تا 4روز یکبار انجام میشود دراینصورت غلافهای سبز وآبدار(شیرک) توسط کارگر برداشت میشود وحدود 12تا14روز پس از گلدهی غلافهای سبز آماده برداشت میشوند.چنانچه برای علوفه کاری برداشت شود بایستی زمانی که 10تا15درصد مزرعه گل داده اند محصول درو شده وبصورت تازه یا خشک وسیلو بمصرف دام برسد.چنانچه هدف کود سبز باشد باید مزرعه قبل از گلدهی وپس از رشد کافی توسط دیسک خرد وتوسط گاوآهن تا عمق 20سانتی متر داخل خاک شود.ونهایتاً برای برداشت بعنوان دانه در زمان خشک شدن وتغیر رنگ غلافها انجام میشود.میزان عملکردمحصول دانه لوبیا چشم بلبلی درهکتار2تا5/2تن میباشد وبصورت تازه هرهکتار ۶تا1۰تن محصول تولید میکند دمای بالا واختلاف شدید دمای شب وروز وآفات وبیماریها وعلفهای هرز از عوامل کاهنده محصول لوبیا چشم بلبلی میباشند

منبع

http://crop20.blogfa.com

این یک مقالهٔ خرد مرتبط با گیاه است. با گسترش آن به همیار آنلاین  کمک کنید.

مظفریان، ولی‌الله، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی تهران: فرهنگ معاصر ۱۳۷۵.

صفحه نخست

عناوین مطالب

خروجی وبلاگ

تماس با ما