اسطوخودوس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اسطوخدوس
گل لاواندولا
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌ها
(طبقه‌بندی‌نشده):	لب‌گلی‌ها
تیره:	نعنائیان
سرده:	لاواندولا
گونه‌ها
حدود ۲۵-۳۰ گونه از جمله: اسطوخودوس

محتویات

• ۱ لاواندا (اسطوخودوس) French Lavender
• ۲ اسطوخودوس در طب سنتی ایران
• ۳ اسطوخودوس و درمان سردرد
• ۴ چای لاوندر، خواب‌آوری طبیعی
• ۵ درمان سرگیجه و ضعف عمومی
• ۶ چگونه حافظه خود را تقویت کنید
• ۷ سوزش نیش حشرات را درمان کنید
• ۸ درمان اسپاسم شکم با ماساژ
• ۹ درمان اسکار سوختگی با روغن اسطوخودوس
• ۱۰ کاهش تب و حرارت بدن
• ۱۱ کمپرس گیاه اسطوخودوس و کاهش درد
• ۱۲ ۷ نکته طلایی درباره لاوندر
• ۱۳ نگارخانه
• ۱۴ منابع

لاواندا (اسطوخودوس) French Lavender

نام علمی Lavandula stoechas L

کلیات گیاه‌شناسی گیاهی است از خانوادهLabiatea))که برگ‌ها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است. اسطوخودوس گیاهی است چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر خیلی پرشاخه، ساقه‌های آن ۴گوشه، برگ‌های آن دراز، متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای. برگ‌های آن که در بهار ظاهر می‌شود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله. اسطوخودوس دارای برگ‌ها و کرک‌های معطر است. میوهٔ این گیاه ۴ فندقه‌ای است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا می کن. در سطح میوه ۳ زائده مشخص پیدا می‌شود. از کلیه قسمت‌های این گیاه مخصوصا شاخه‌های برگدار آن بوی قوی ولی مطبوع استشام می‌گردد. ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌نماید باعث می‌شود در بعضی نواحی اقدام به پرورش آن به عنوان یک گیاه زینتی گردد. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه‌های برگدار و گل دار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، اسانس گیری به عمل می‌آید.

ترکیبات شیمیایی اسانس اسطوخودوس، مرکب از نوعی ستن (با بوی کامفر و نعناع) سینئول، الکل و لینالول است.

خواص دارویی

• اسطوخودوس اثر مقوی در رفع آسم و نزله دارد.
  • اسانس آن بند آورندهٔ خون و ضد عفونی کننده است.
  • از آن به حالت رقیق شده، در پانسمان زخم‌ها و جراحات استفاده به عمل می‌آید.
  • در میان تمامی روغن‌های فرار، بدون شک خواص روغن فرار از اسطوخودوس دارای بیشترین تنوع بوده و طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها از جمله مسکن، ضد افسردگی، ضد عفونی کننده، باکتری کش، ضد احتقان، کاهندهٔ فشار خون، دافع حشرات، آرام بخش و ضد کرم را داراست.
  • محلل و بازکننده گرفتگی هاست.
  • مقوی بدن و قوای دماغی و تفکر و همچنین مقوی احشا و آلات داخل شکم و مفرح است.
  • برای بیماری‌های سینه، سرفه، ورم‌های نزله‌ای و زکام مفید است.
  • خاصیت مسهلی دارد.
  • اخلاط سودای و بلغمی و فاسد شده را دفع می‌کند.
  • برای بیماری‌های کبدی و طحال و مجاری ادرار مفید است^[۱]

لاواندولا، اسطوقدوس، اسطوخدوس، سرده‌ای مشتمل از ۲۵ تا ۳۰ گونه مختلف از دسته گیاهان گلدار و از خانواده نعنائیان می‌باشد. اسطوخودوس گل‌های کوچک خوشه‌ای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. برگش شبیه برگ صعتر و از آن درازتر و باریکتر و ساقش واحد و باریک و بی‌شاخ و در قد کمتر از شبری و قبهٔ او متراکم از اجزاء شبیه به جو و بی‌تخم و مایل به سرخی و تندطعم و با اندک تلخی.^[۲] نام‌های دیگر آن: خیر دشتی، شاهسپرم رومی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گل‌لاوند، شاه اسپرم رومی می‌باشد.^[۳]

در تنکابن آن را تروم می‌نامند.^[۴]

اسطوخودوس در طب سنتی ایران

مزاجی گرم و خشک دارد و مصلح آن سکنجبین می‌باشد. در خواص مفرح، تقویت کننده بدن، قلب، مغز، احشا و اقوای ظاهری و باطنی بدن، بازکننده گرفتگی‌های عروقی و مسهل بلغم و سودا به خصوص سودای مغز می‌باشد. در بیماری‌های سینه و سرفه، سردرد و سرگیجه به دنبال ضربه، بیماری‌های کبد و طحال و مجاری ادراری مفید است. مصرف زیاد آن برای گرم مزاجان مضر است.^[۵]

مطابق تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اسانس اسطوخودوس دارای اثر مهار کننده بر روی باکتری‌های بیماری زای مورد مطالعه می‌باشد.^[۶]

اسطوخودوس و درمان سردرد

به اعتقاد درمانگران طب سنتی در جهان نوشیدن عصاره تهیه شده از برگ‌های گیاه لاوندر تاثیر زیادی در بهبود و تسکین سردرد دارد. این نوشیدنی توسط بسیاری از درمانگران شیوه‌های درمانی طب مکمل برای درمان سردرد به ویژه سردردهای میگرنی کاربردی اعجاب‌انگیز دارد. این داروی گیاهی اگر چه طعمی تلخ و گس دارد اما خاصیت و تاثیرگذاری آن چنان زیاد است که بسیاری از بیماران تلخی آن را تحمل می‌کنند. اما در صورتی که برخی از بیماران قادر نباشند گسی و تلخی عصاره لاوندر را تحمل کنند کافی است این عصاره را رقیق کرده و آن را میل کنند.

چای لاوندر، خواب‌آوری طبیعی

نوشیدن چای لاوندر پیش از خواب به افرادی که دچار اختلال خواب هستند و شب‌ها چندین بار از خواب بیدار می‌شوند، کمک می‌کند تا به مرور خوابی آرام و بی دغدغه را تجربه کنند. برای بهره‌مندی از تاثیر این چای کافی است یک ساعت پیش از خواب شبانه یک فنجان چای لاوندر را به صورت ولرم بنوشید. برای تهیه این چای کافی است یک قاشق چای‌خوری برگ خشک شده این گیاه را درون یک فنجان آب جوش بریزید و سر فنجان را با کمک نعلبکی ببندید تا در عرض ۱۰ دقیقه دم بکشد.

می‌توانید از برگ‌های طبیعی این گیاه برای آرامش در خواب استفاده کنید.^[۷]

درمان سرگیجه و ضعف عمومی

درمانگران شیوه‌های طبیعی درمانی در جهان با کمک گیاه خشک شده لاوندر و عسل ترکیبی تهیه می‌کنند که مصرف این ترکیب به هنگام بروز سرگیجه و ضعف عمومی بسیار موثر است. در این شرایط درمانگران یک قاشق غذاخوری از پودر برگ‌های خشک شده لاوندر را با یک قاشق غذاخوری عسل و یک لیوان آب گرم مخلوط می‌کنند. نوشیدن این ترکیب می‌تواند در مدت کوتاهی ضعف بیمار را برطرف کرده و سرگیجه را از بین ببرد.

اضافه کردن ۱۰ تا ۱۵ قطره از عصاره گیاه لاوندر در وان حمام و دراز کشیدن در آن به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در از بین بردن خستگی و کوفتگی بدن بسیار موثر است. دراز کشیدن در آبی که با این عصاره مخلوط شده باشد علاوه بر آنکه موجب تخلیه استرس‌ها و تنش‌های روزانه می‌شود به بهبود گردش جریان خون کمک کرده و کیفیت خواب افراد را نیز افزایش می‌دهد.

چگونه حافظه خود را تقویت کنید

برای افزایش توان حافظه و عملکرد مغز راهکارهای مختلفی در طب سنتی و دیگر شیوه‌های درمانی طب مکمل وجود دارد. اما یکی از کاربردی ترین آنها استفاده ازعرقیات گیاهی و مصرف میوه‌های طبیعی نظیر کشمش، خرما وانجیر است. به اعتقاد درمانگران نوشیدن یک فنجان عرق لاوندر هر شب پیش از خواب و به مدت ۳۰ تا ۴۰ روز می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش توان مغز، بهبود عملکرد آن و تقویت حافظه داشته باشد.

سوزش نیش حشرات را درمان کنید

بسیاری از کوهنوردان یا افرادی که عادت به کوهنوردی و حضور در فضاهای باز و محیط‌های سرسبز دارند با خاصیت عصاره لاوندر در درمان و تسکین محل گزش نیش حشرات آشنایی دارند. عصاره گیاه لاوندر به دلیل داشتن خواص التیام‌بخش و تسکین‌دهنده‌ای که دارد در کاهش التهاب و سوزش محل گزش حشرات بسیار موثر است و می‌تواند نقش موثری داشته باشد. این عصاره همچنین می‌تواند به عنوان یک ضدعفونی کننده برای شست‌وشوی زخم‌های سطحی و محل گزش حشرات مورد استفاده قرار گیرد.

درمان اسپاسم شکم با ماساژ

درمانگران طب سنتی ماساژ شکم با روغن لاوندر را یکی از مفیدترین شیوه‌های درمان و تسکین اسپاسم‌ها و انقباض‌های عضلات شکم می‌دانند. ماساژ این روغن در ناحیه شکم و جذب آن موجب می‌شود که اسپاسم‌های دستگاه گوارش به ویژه درناحیه روده‌ها درمان شود و درد ناشی از آن به مرور کاهش یافته و به طور کلی از بین رود.

درمان اسکار سوختگی با روغن اسطوخودوس

بسیاری از درمانگران طب سنتی و مکمل بر این باورند که استفاده از روغن گل اسطوخودوس به صورت موضعی موجب از بین رفتن آثار باقی‌مانده زخم‌ها و برخی از سوختگی‌ها می‌شود. ماساژ روغن و عصاره اسطوخودس یا لاوندر به روی زخم‌ها به صورت مستمر و روزانه کمک می‌کند تا جای زخم‌ها و سوختگی‌ها از بین رود. علاوه بر این استفاده از جوشانده رقیق شده این گیاه نیز به عنوان یک ضدعفونی‌کننده برای پاکسازی زخم‌ها و جراحات سطحی بسیار موثر است. برای تهیه این مخلوط جوشانده سرد شده گیاه لاوندر را پس از رقیق کردن با مقداری اتانول ترکیب کرده و برای ضدعفونی مورد استفاده قرار دهید.

کاهش تب و حرارت بدن

بر اساس متون قدیمی طب سنتی گیاه لاوندر به جهت آنکه موجب افزایش تعریق بدن می‌شود در دفع سموم و حرارت بدن در شرایطی که بیمار دچار تب یا افزایش حرارت بدن شده، بسیار موثر است. مصرف جوشانده این گیاه علاوه بر این به جهت خاصیت ادرارآور می‌تواند تب بیمار را به سرعت پایین آورد.

کمپرس گیاه اسطوخودوس و کاهش درد

کمپرس جوشانده گیاه اسطوخودوس در تسکین دردهای ناشی از کوفتگی‌ها و ضرب‌دیدگی‌ها بسیار موثر است. برای تهیه این کمپرس کافی است ۳ تا ۴ قاشق غذاخوری از گیاه خشک شده لاوندر را با ۲ لیوان آب مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید. پس از آنکه این مخلوط به مدت ۱۰ دقیقه جوشید آن را صاف کرده و اجازه دهید به اندازه کافی سرد شود. سپس این مایع را با کمک دستمالی نخی و تمیز روی موضع مورد نظر کمپرس کنید. بهتر است اجازه دهید تا این مایع به اندازه کافی سرد شود زیرا گرمای آن ممکن است موجب بروز خونریزی‌های زیر پوستی در ناحیه ضرب دیده شود.

۷ نکته طلایی درباره لاوندر

لاوندر از جمله گیاهان دارویی است که خواص درمانی متنوعی دارد. برگ‌ها، گلبرگ‌های بنفش رنگ و سرشاخه‌های این گیاه از جمله بخش‌هایی از این گیاه است که برای درمان بیماری‌های مختلف از سوی درمانگران طب سنتی توصیه شده است. درمانگران طب سنتی مصرف چای لاوندر را یکی ازبهترین داروهای گیاهی برای تقویت معده وافزایش عملکرد آن می‌دانند. لاوندر به جهت داشتن خواص مفید در پاکسازی کبد می‌تواند از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها واختلال‌های کبدی پیشگیری کند. نوشیدن چای یا جوشانده برگ‌های خشک شده لاوندر در کاهش التهاب و تورم دستگاه تنفسی مناسب است و موجب درمان سرفه می‌شود.

برخی از درمانگران طب سنتی معتقدند که مصرف این گیاه در افرادی که دچار خواب‌رفتگی دست و پا می‌شوند بسیار موثر است.

درمانگران طب سنتی چین معتقدند که نوشیدن جوشانده این گیاه موجب پیشگیری و درمان تهوع می‌شود.

استفاده موضعی و خوراکی از این گیاه علاوه بر آنکه موجب تقویت و توان سیستم عصبی می‌شود می‌تواند موجب تنظیم ضربان قلب و کنترل تپش قلب شود.