من درباره ازدواج با یکی از دخترهای فامیل دو
بار استخاره کردم که بد اومد در صورتی که دختری هستش که هم مؤمن است و هم
از نظر اخلاقی خوب است و کیس مناسبی برای ازدواج می باشد حال با توجه به
استخاره چکار کنم ازدواج کنم یا به استخاره عمل کنم؟
ازدواج به عنوان سنگ بنای اولیه خانواده و به عنوان عاملی اساسی
برای زوجیت و همدلی دو جوان و زمینه بالندگی و پیشرفت همسران به شمار می
آید و انسان ها می توانند در سایه اندیشه و ایمان واقعی و در پناه زوجیتی
شایسته، با اطمینان و صلابت، بر ناکامی ها و فراز و نشیب های زندگی چیره
شوند و از وادی های شکست، مصمّم و استوار عبور نمایند و بتوانند از گذرگاه
اسفل السافلین به سوی اعلا علّیین، که همان مقصود خلقت است، راهی بگشایند.
براى
انتخاب شریک آینده زندگى و کسى که مىخواهد نزدیکترین فرد به انسان باشد و
همراز و همسفر او در تمام مدت عمر و پدر یا مادر فرزندانش؛ دقت فراوان
لازم است اما باید از افتادن در دام وسواس برحذر بود.
بعضى افراد در
انتخاب همسر گرفتار افراط مىگردند و از ترس عدم موفقیت، ریزبینىهاى بىجا
مىکنند و نمىتوانند کسى را به عنوان شریک زندگى برگزینند. این افراد بیش
از حدّ به تحقیق و شناخت بها داده و توکل را فراموش کردهاند.
براى در
امان ماندن از ورطه وسواس باید تحقیق را با توکل همراه کرد، یعنى از طرفى،
دنبال یافتن فرد مناسب با ویژگىهاى خوب بود و از طرف دیگر، براى در امان
ماندن از خطا و اشتباه احتمالى، به خدا پناه برد و بر او توکل کرد.
اگر
کسى در صدد باشد که فرد صد در صد ایدهآل را پیدا کند و در مورد او به
اطمینان قطعى برسد، باید بداند که خواست محالى است، زیرا همه داراى عیبها و
نقصهاى فراوان هستند. جز ملاک قرار دادن برآیند و جمع امتیازات و عیوب
راه دیگرى نیست. براى هر فرد احتمال خطا در تحقیق هم وجود دارد و ممکن است
عیبها و نقصهایى در فرد مورد نظر باشد که بدانها آگاهى پیدا نکرده است،
پس نمىتوان به فرد صد در صد ایدهآل و اطمینان قطعى دست یافت. چارهاى جز
تحقیق و انتخاب فردى که مجموع ویژگىهایش مثبت باشد، نیست. براى آینده هم
باید به خداوند توکل کرد و با امید به او پیش رفت. وقتى جوانى را داراى
ایمان، پشتکار، خانواده محترم و ... یافتیم و ویژگىهاى مثبتش را فراوانتر
از ویژگىهاى منفىاش دیدیم و نتیجه تحقیقات پیرامونى و حضورى در مجموع
امیدبخش بود، باید با امید به خدا پیش رفت و از او کمک طلبید تا
نابسامانىهاى احتمالى را بسامان کند. خداوند به پیامبرش دستور مىدهد که
از دشمنان برحذر باشد و براى رفع هجوم و سرکوبى آنان آمادگى لازم را داشته
باشد؛ در ضمن دستور مىدهد که اگر گروهى از دشمنان خواستار صلح و متارکه
دشمنى بودند و قراین حاکى از صداقت آنان در صلحجویى بود، احتمالات خلاف را
به خدا واگذارد و با توکل بر خدا پیشنهاد مصالحه را بپذیرد.( سوره انفال،
آیه 61) پیامبر به عربى که شتر خود را به امان خدا رها کرده بود، دستور داد
اوّل زانوى اشتر را ببندد و بعد آن را به امید خدا واگذار کند. به قول
سعدى:
«با توکل زانوى اشتر ببند.»
وسواس یعنى تکیه بیش از اندازه به
تحقیقات پیرامونى و حضورى و امید رسیدن به اطمینان قطعى! اگر کسى در امر
ازدواج گرفتار وسواس گردد، امید آنکه بتواند همسر مناسبى پیدا کند، کم
مىشود و افراد مناسب را از دست خواهد داد. در امر ازدواج نه سهلانگارى و
انتخاب سریع و بدون تأمل، پسندیده و موافق احتیاط است، نه وسواس و سختگیرى
بیش از حد. راه صحیح در این مسئله مهم، دقت و تحقیق و مشورت از طرفى و تضرع
و توکل به خداوند و کمک خواستن از او از طرف دیگر است. امام صادق(ع) به
یکى از اصحابش فرمود:
«هر گاه یکى از شما خواست ازدواج کند، دو رکعت
نماز بخواند و خداى بلندمرتبه را بستاید و به پیشگاه او عرض کند: خدایا!
مىخواهم ازدواج کنم؛ پس، از زنان آنکه نیکوخُلقترین، رعناترین و
عفیفترین است برایم مقدّر گردان. زنى که عفت خود را در غیاب من حفظ کند و
حافظ مال، پُر روزى و پر برکت باشد؛ و از او فرزندانى پاک، روزى من کن تا
خَلَف و جانشین صالح من در دوران زندگى و بعد از مرگم باشند.»(
وسائلالشیعه، ج20، ص113.)
استخاره در ازدواج
استخاره بر دو نوع است:
1-
طلب خیر و هدایت از خداوند که معناى حقیقى استخاره و شیوه عملى پیشوایان
اسلام علیهمالسلام بوده است. در حقیقت نوعى دعا، تضرع، یارىخواهى از
خداوند و توکل بر اوست، که در تمام احوال و کارها و بخصوص کارهاى مهم مانند
انتخاب همسر، پسندیده و بلکه لازم است. دعاى سى و سوم صحیفه سجادیه و دعاى
اوّل دعاهاى دهگانه «الوسائل الى المسائل» دعاى استخاره (این دعاها در
حاشیه مفاتیحالجنان شیخ عباس قمى، آمده است.) و براى طلب خیر در کارها
مىباشد.
طریق این استخاره و طلب، آن است که هر گاه بعد از تأمل، تعقل و
مشورت تصمیم به کارى گرفتى، متوجه درگاه خداوند شوى؛ مناسب است دو رکعت
نماز به جا آورى و بعد از خداوند بخواهى که اگر تصمیمت صحیح است، تو را بر
انجام آن موفق گرداند و خیر و برکت در آن قرار دهد، اما اگر تصمیم نادرستى
است و مورد رضایت حق نیست، تو را از آن منصرف سازد و بین تو و انجام آن
مانع ایجاد گرداند.
در نقلى آمده است که امام على(ع) هر گاه مىخواست
کارى را انجام دهد، دو رکعت نماز مىخواند و بعد از آن صد بار مىگفت:
«استخیر اللَّه؛ از خدا طلب خیر مىکنم.» بعد این گونه دعا مىفرمود:
«خدایا،
مىخواهم فلان کار را که مىدانى، انجام دهم. اگر صلاح دین و دنیا و آخرت
مرا در این کار مىبینى، وسیلهاش را برایم فراهم ساز، اما اگر مىدانى که
این کار براى دین و دنیا و آخرت من زیان دارد، مرا از انجام آن منصرف کن،
چه دوست داشته باشم و چه دوست نداشته باشم، زیرا تو مصالح واقعى را مىدانى
و من از آنها آگاه نیستم. تویى که به امور پنهان آگاه مىباشى.»
بعد از دعا، امام با توکل بر خدا تصمیم به انجام یا ترک مىگرفت و پى انجام تصمیمش مىرفت.( مکارمالاخلاق، طبرسى، ص369.)
نقل
شده که فرزند یکى از علما تصمیم به تحصیل در رشتهاى دانشگاهى مىگیرد اما
پدر موافق نبوده و نظر دیگرى داشته است. بالاخره به استخاره متوسل
مىشوند، ولى با توجه به اختلاف نظر دو طرف، نمىتوانند با استخاره مشکل را
حل کنند و بر یک تصمیم اتفاق نظر نمایند. ناچار از امام خمینى(قدسسره)
کمک و استخاره مىطلبند. امام مىفرماید:
«فرزند خود را در انتخاب آزاد
بگذارید و شما و مادرش دعا کنید موفقیت در راهى که انتخاب مىکند، نصیب او
گردد.»( صحیفه امام، ج21، ص309.)
امام به استخاره به معناى واقعى
اشاره کرده و رهنمود مىدهد. لازم است مؤمن در همه کارها بخصوص در کارهاى
مهم از خداوند طلب هدایت و خیر کند و متضرعانه از او بخواهد اگر انتخابش
صحیح و در راستاى سعادت دین و دنیایش مىباشد، او را موفق گرداند اما اگر
انتخابش نادرست و تباهکننده دین و دنیایش است، وى را منصرف سازد و مانع
انجام ارادهاش شود. متأسفانه معناى حقیقى و صحیح استخاره کمتر مورد توجه
واقع مىشود و بدان عمل مىگردد.
2- استخاره معمول و متداول بین مردم
این است که وقتى مىخواهند راجع به امرى مهم تصمیم بگیرند، قبل از تحقیق و
تأمل و مشورت یا بعد از تحقیق و تأمل و مشورت و تمایل به انجام کار، با
قرآن یا تسبیح استخاره مىکنند و کسب تکلیف مىنمایند، بعد مطابق دستور
استخاره - چنان که خود یا استخارهکننده برداشت کرده - تصمیم مىگیرند و به
انجام کار، مصمم یا از انجامش منصرف مىشوند. این نوع استخاره در جاى خودش
صحیح است. وقتى انسان بعد از تحقیق، تأمل و مشورت نتوانسته تصمیم بگیرد و
حیران و سرگردان است، چنین استخارهاى مىتواند مفید و راهگشا باشد، ولى
متأسفانه در بعضى خانوادهها توسل به این نوع استخاره، حالت زیادهروى به
خود گرفته و جاى تحقیق و مشورت و تصمیمگیرى عاقلانه نشسته است. بسیارى
خانوادهها وقتى دخترى را مىبینند و او را براى پسرشان مناسب تشخیص
مىدهند و یا پسرى از دخترشان خواستگارى کرده، قبل از تحقیق، تأمل، مشورت و
تصمیمگیرى بر مبناى آن، به استخاره متوسل مىشوند و جواب مثبت یا منفى
مىدهند. صحیح آن است که اجازه دهند خواستگارى مطرح گردد و راجع به
خواستگار تحقیق و پرس و جو کنند و ملاقات حضورى ترتیب دهند و بر مبناى
تحقیقات و با توکل به خدا تصمیم بگیرند. اگر بعد از تحقیقات و دقت به نتیجه
اطمینانبخشى نرسیدند، به قرآن و استخاره متوسل گردند.
فال بد زدن یکى
از حیلههاى شیطان است تا او را از انجام کار خیر باز دارد؛ بر عکس فال خوب
که وى را به انجام کار مصمم مىسازد و اطمینان و توانش را زیاد مىگرداند.
پیامبر(ص)
وقتى تصمیمى مىگرفت، فال خوب مىزد و حوادث و وقایع را مثبت
(امیدوارانه) ارزیابى مىکرد. با تعریف مثبت در خود و اطرافیانش ایجاد
روحیه مىنمود.
تفأل خیر
یک نکته دیگر که یادآورى آن مناسب است، تفأل
خوب و بد در ازدواج است. بعضى هنگام انجام کارهاى مهم به کوچکترین
بهانهاى تفأل بد مىزنند و از انجام کار منصرف مىگردند. قرآن به شدت با
تفأل بد مبارزه کرده و آن را از دامها و کید شیطان شمرده و از آن حذر داده
است. انسان وقتى مىخواهد کار ارزشمندى انجام دهد، شیطان با کمک دستیاران
درونى و بیرونىاش در صدد منصرف کردن او برمىآید. فال بد زدن یکى از
حیلههاى شیطان است تا او را از انجام کار خیر باز دارد؛ بر عکس فال خوب که
وى را به انجام کار مصمم مىسازد و اطمینان و توانش را زیاد مىگرداند.
اسلام همچنان که با فال بد زدن - تطیّر - مخالفت کرده، به فال خوب زدن دعوت
نموده است. پیامبر(ص) وقتى تصمیمى مىگرفت، فال خوب مىزد و حوادث و وقایع
را مثبت (امیدوارانه) ارزیابى مىکرد. با تعریف مثبت در خود و اطرافیانش
ایجاد روحیه مىنمود.
ازدواج از کارهاى مهم مورد رضایت خدا و مورد غضب
شیطان است. وقتى فردى تصمیم به ازدواج مىگیرد، شیطان در صدد است او را به
هر بهانهاى باز دارد. یکى از راههاى ابلیس براى بازداشتن و منصرف کردن،
فال بد زدن و سست کردن و ترساندن مىباشد. شاید به همین جهت بسیارى از
بزرگان از استخاره در مورد ازدواج خوددارى مىورزند، مبادا خواستگار را
بدون جهت منصرف سازند و مانع کار خیر و سبب خشنودى شیطان شوند.البته تفأل
(فال خیر زدن) باید واقعبینانه باشد، نه از سرِ سادگى و انتظار بىمورد
داشتن. نباید خود را گول زد، بلکه پیش از ازدواج مىباید چشم و گوش را خوب
باز کرد. همیشه موفق باشید.
منبع
مقاله : «خانواده ، عشق ، استوارى ,تحقیق، استخاره و انتخاب » نوشته احمد حیدرى
11 - اردیبهشتماه - 1394 ساعت 19:38